Biostatisticus: «Omikron minder ziekmakend? Dat is quatsch»

We komen steeds meer te weten over de omikronvariant, die voor onrust zorgt in de hele wereld. Dat die variant besmettelijker is dan de deltavariant, mag intussen duidelijk zijn. Maar nu wordt meer en meer gevreesd dat de bestaande vaccins minder bescherming zouden bieden tegen omikron. «De laatste data van de Zuid-Afrikaanse gezondheidsautoriteiten zouden aangeven dat de omikronvariant 30 procent besmettelijker is dan de deltavariant. Maar dat is niet voldoende om de volledige plotse stijging van het aantal nieuwe gevallen in het land te verklaren. Dat zou betekenen dat er ook een andere factor moet meespelen, en dat is vermoedelijk wat we ‘immune escape’ noemen: dat het virus niet vatbaar is voor de huidige vaccins, of voor een eerdere besmetting met andere varianten. Dat is ook logisch: in Zuid-Afrika was ongeveer de volledige bevolking al in contact gekomen met het virus. Een nieuwe, sneller verspreidende variant heeft dan geen concurrentievoordeel tegenover oudere varianten. Maar wat wel een voordeel oplevert, is een variant die niet vatbaar is voor die vaccins, en die dus als het ware op een nieuw speelveld kan beginnen», legt biostatisticus Tom Wenseleers uit in Gazet van Antwerpen.

Gelijkaardige hospitalisatiecijfers

Hoewel er eerst gedacht werd dat omikron minder ziekmakend zou zijn, trekt Wenseleers die stelling in twijfel. «Die eerste berichten over een minder ziekmakende variant kwamen van een dokteres die welgeteld tien patiënten had gezien. En dan nog allemaal jonge, terwijl we weten dat de leeftijd een grote rol speelt in de ernst van het ziektebeeld. Eerlijk gezegd: dat is quatsch», klinkt het.

Hij onderbouwt die stelling met cijfers uit de Zuid-Afrikaanse provincie Gauteng, waar de hospitalisatiecijfers gelijkaardig zijn aan die van eerdere varianten. «En die cijfers zijn dan nog niet eens gecorrigeerd: omdat deze variant zo nieuw is, worden die nog dagelijks retroactief aangevuld. Die cijfers zouden dus alsnog een snellere stijging kunnen aantonen. Al weten we gezien de korte periode natuurlijk nog maar weinig over de ernst van die infecties. Maar om nu te zeggen dat dit goed nieuws is: dat lijkt me dus niet. We hebben dat riedeltje van ‘nieuwe variant is mogelijk minder ernstig’ in het verleden al vaker gehoord, maar dat bleek telkens fout», waarschuwt hij.

Niet wachten op aangepast vaccin

Wenseleers hoopt dan ook dat de boostercampagne haast maakt, ook al zouden de bestaande vaccins minder bescherming bieden tegen omikron. «Dat is essentieel. We zien nu al doorbraakinfecties, dat gaat er met een variant die aan ‘immune escape’ doet écht niet beter op worden», klinkt het.

Wachten op aangepaste vaccins die meer bescherming bieden tegen omikron lijkt hem riskant. «Het aantal besmettingen met de omikronvariant verdubbelt nu om de vier dagen. Dat is vergelijkbaar met de snelheid waarmee de Wuhanvariant om zich heen greep bij het begin van de pandemie (3,5 dagen). Als we er in een hypothetisch scenario waarbij we het virus ongelimiteerd zouden laten groeien - we zouden in de echte wereld natuurlijk maatregelen nemen - zeer conservatief van uitgaan dat er momenteel 5 infecties met de omikronvariant in ons land rondlopen, zouden we over die 100 dagen aan 9,3 miljoen infecties zitten. Dat is zo ongeveer de hele Belgische bevolking. Gaan we dan echt wachten tot dat nieuwe vaccin er is? Want dat betekent de facto dat we ons bij elke nieuwe variant van lockdown naar lockdown zouden blijven slepen», besluit hij.