COP27. VN-klimaattop eindigt met slotakkoord, maar veel teleurgestelde reacties

Verschillende landen, waaronder India, gesteund door de Europese Unie, hadden er de afgelopen dagen in Sharm el-Sheikh voor gepleit dat er op de COP27 zou worden besloten tot een geleidelijke uitstap uit alle fossiele brandstoffen. De slottekst neemt echter gewoon de reeds in Glasgow aangenomen formulering over, tot groot ongenoegen van de op dit vlak meest vooruitstrevende landen.

Fonds

Kort voor het einde van de bijeenkomst werd wel nog een akkoord gevonden over een fonds voor verlies en schade voor de bijzonder kwetsbare landen. Het gaat meer bepaald om financiering door de rijke landen voor de reeds geleden klimaatschade in arme landen. Landen die nu al de effecten van de opwarming van de aarde voelen, zoals Pakistan toen het afgelopen jaar overstroomde, wilden al langer zo’n fonds. Hoeveel geld het fonds gaat kosten, wie precies mee moet betalen en welke landen mogelijk geld ontvangen is allemaal nog onduidelijk. Dat wordt in het komende jaar besproken.

Teleurgestelde reacties

VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft zondag al teleurgesteld gereageerd op het gebrek aan ambitie van de COP27. «We moeten de uitstoot (van broeikasgassen) nu drastisch verminderen - en dat is een kwestie waarop deze COP geen antwoord heeft geboden», zei hij na afloop van de klimaattop.

Guterres prees voordien in een verklaring wel de oprichting van het fonds voor verlies en schade voor de bijzonder kwetsbare landen. «Dit zal duidelijk niet voldoende zijn, maar het is een broodnodig politiek signaal om het gebroken vertrouwen opnieuw op te bouwen.» De stemmen van wie zich aan «de frontlijn van de klimaatcrisis» bevindt, moeten gehoord worden.

Voor Greenpeace heeft de net afgelopen klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh een «stap vooruitgezet gezet voor klimaatrechtvaardigheid». Maar de COP27-top «mist de afspraak voor de exit uit fossiele brandstoffen», betreurt de milieuorganisatie. «Dit is absurd. Als we niet snel afstappen van fossiele brandstoffen, zullen we de kritieke drempel van 1,5 graad overschrijden en zal geen enkel bedrag hoog genoeg zijn om de kosten voor verlies en schade te compenseren. Zo eenvoudig is het. Als je badkuip overloopt, draai je de kraan dicht, je wacht niet rustig af om daarna een grotere dweil te gaan kopen.»

Ook WWF spaart de kritiek niet. Het fonds voor verlies en schade is een positieve stap, maar «dreigt een fonds voor het einde van de wereld te worden».

«De berg heeft een muis gebaard»

Federaal klimaatminister Zakia Khattabi reageert ontgoocheld op de eindtekst van de klimaattop COP27 in het Egyptische Sharm-el-Sheikh. «De berg heeft een muis gebaard», stelt de minister, die er voor de Europese Unie de onderhandelingen voerde op het vlak van mitigatie. Khattabi verwelkomt de oprichting van een fonds voor verlies en schade, maar betreurt dat dat ten koste is gegaan van inspanningen op het vlak van mitigatie, het indammen van de gevolgen van de klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen te reduceren.

De minister brengt in herinnering dat recente rapporten erop wijzen dat we op weg zijn naar een wereldwijde opwarming van 2,5 graden Celsius. «Dat is een catastrofe voor de mensheid en vooral voor de meest kwetsbare landen.» De federale klimaatminister schrijft het mislukken van een ambitieuzere tekst toe aan «het gebrek aan vertrouwen» tussen de onderhandelende partijen. «Dit akkoord was het enige mogelijke in deze context.»

Al eindigt Khattabi wel met hoopvolle noot. «Er wordt een nieuw hoofstuk geopend. De eerste regels moeten bijdragen aan het herstel van het vertrouwen. Dat is een noodzakelijke voorwaarde voor een ambitieuzer akkoord in de toekomst.»