INVAL OEKRAINE. Kremlin wil Oekraïne «demilitariseren en bevrijden van neonazi’s», Poetin mikt op regimewissel
Volgens de woordvoerder van het Kremlin is er geen sprake van bezetting van Oekraïens grondgebied. «Niemand heeft het over een bezetting, dat woord is hier niet van toepassing», aldus woordvoerder Dmitri Peskov. Hij herhaalde nogmaals de woorden van president Vladimir Poetin, namelijk dat het ging om een denazificatie en demilitarisering van Oekraïne. Maar wat wordt daar nu mee bedoeld?
Denazificatie betekent dat het land bevrijd moet worden van neonazi’s, zo legde de woordvoerder uit. «Oekraïne zou idealiter bevrijd moeten worden van neonazi’s, en van mensen met pro-nazistische gevoelens en ideeën.» Volgens vele experts slaat dit argument helemaal nergens op. «De huidige president van Oekraïne is Joods. Er zijn geen banden met nazigroepen», verklaarde Rusland-expert Jan Balliauw in Het Journaal.
Het Kremlin wil ook het militaire potentieel van Oekraïne neutraliseren, dat volgens de woordvoerder de laatste tijd aanzienlijk versterkt werd met buitenlandse hulp. Toen een reporter vroeg of hij daarmee de uitschakeling van de Oekraïense strijdkrachten bedoelde, antwoordde Peskov: «Ik heb uw vraag al beantwoord.»
Onderhandelingen
Volgens de Kremlin-woordvoerder ligt het lot van Oekraïne en zijn leiders in handen van het Oekraïense volk. Hij herhaalde nogmaals dat Rusland met de specale operatie de ‘volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk wil beschermen. «We weten dat een stevige meerderheid van de Russische bevolking het besluit van de president steunt. De huidige ontwikkelingen vinden plaats op verzoek van de leiders van de twee volksrepublieken», zei Peskov. «We kunnen er daarom van uitgaan dat het niveau van de steun niet zal afnemen.»
Op de vraag of Moskou bereid zou zijn om met Kiev te onderhandelen, antwoordde Peskov dat het Kremlin bereid is om met de Oekraïense leiders te praten als die bereid zijn om «de door Rusland geformuleerde kwesties, zoals de neutrale status van Oekraïne en de weigering om wapens in te zetten, te bespreken», aldus Peskov. «De vraag is of zij daarvoor klaar zijn.»
Doel van Poetin?
Met de inval van Oekraïne mikt de Russische president Vladimir Poetin in hoofdzaak op een regimewissel in een land dat in de ogen van Poetin een te onafhankelijke, pro-Westerse koers is beginnen varen. Dat zegt Alexander Mattelaer, defensie-expert en professor aan de VUB.
Concreet komt het er volgens Mattelaer op neer dat Poetin in eerste instantie de ruggengraat van de Oekraïense strijdkrachten wil breken. Daarna wil de Russische president van de tijdelijke controle van het land gebruikmaken om de huidige regering af te zetten en een regimewissel door te voeren. Mattelaer denkt dan ook niet dat het Poetin te doen is om Oekraïne permanent te bezetten of te annexeren. «Dat zou potentieel moeilijk zijn en ook heel duur kunnen uitvallen», aldus Mattelaer.
Of Poetin in zijn opzet zal slagen, zal hoofdzakelijk afhangen van in welke mate de Oekraïense strijdkrachten en de Oekraïense bevolking bereid zijn om zich te verzetten. «Dat wordt de komende dagen de meest prangende vraag», onderstreept Mattelaer.
«Poetin breidt zijn agressie uit»
Het Westen reageert verbolgen op die invasie. Ook premier Alexander De Croo haalt uit naar Moskou. «De afgelopen maanden en jaren zijn vele dappere Russische burgers op straat gekomen tegen de autocratie en kleptocratie van de Russische president. Zij werden hardhandig neergeslagen, vergiftigd en vermoord. Vandaag breidt Poetin zijn agressie uit naar 45 miljoen Oekraïners», sprak hij donderdag bij aanvang van de plenaire vergadering van de Kamer. «Wat Poetin stoort is dat Oekraïners vrije burgers zijn. Het stoort hem dat Oekraïne een vrij land is. Een land dat eigen keuzes maakt. En ja, een land dat naar het Westen kijkt. De aanval van Poetin is dan ook een aanval op de vrijheid.»
Volgens De Croo richt het Kremlin zich op dit moment enkel op Oekraïne en is er «geen enkel element dat bevestigt dat Rusland ook NAVO-landen viseert». Dat neemt niet weg dat een aantal NAVO-landen rond Oekraïne zich bedreigd voelen en het artikel 4 van het NAVO-verdrag hebben ingeroepen, gaf De Croo aan. Op basis daarvan vonden donderdagochtend de eerste consultaties plaats, morgen/vrijdag volgt overleg met de staats- en regeringsleiders van de 30 NAVO-lidstaten.
België zal in elk geval samen met de bondgenoten «alle stappen zetten om de afschrikking en defensie op te voeren», zei de premier, al wil het westen de verdere escalatie van het conflict vermijden. «Onze acties zullen altijd preventief, proportioneel en niet-escalerend zijn», aldus De Croo. «In eigen land nemen we intussen de nodige voorzorgsmaatregelen om onze kritische infrastructuur bijkomend te beschermen.»
Sancties
Daarnaast zijn er ook nog sancties. De Europese Raad komt donderdagavond in bijzondere zitting bijeen om zwaardere sancties goed te keuren, nadat er maandag al een eerste sanctiepakket werd opgelegd.
Dat wordt «het zwaarste sanctiepakket in de geschiedenis van de Unie», zegt De Croo, gericht op het verzwakken van het industrieel en militair complex van Rusland. «De tijd van graduele sancties is voorbij. Doen we dit niet, dan zal Poetin niet stoppen nadat hij Oekraïne heeft onderworpen.» Maar Rusland stelt dat het voldoende reserves heeft om de financiële stabiliteit in het land te bewaren. Volgens de laatste gegevens zou het land beschikken over 639,6 miljard dollar (572,68 miljard euro) aan reserves. Daarnaast zouden de grootste bedrijven en de financiële markt zich al hebben ingedekt als bescherming tegen dergelijke sancties, aldus de Russische regering.
Volgens de eerste minister is het nu vooral zaak om een hecht blok te vormen met de Europese partners en NAVO-bondgenoten. «We moeten elkaar de komende dagen en maanden stevig vasthouden in het Westen. En we moeten deze eenheid gebruiken om het grote onrecht dat Oekraïne wordt aangedaan te stoppen. De enige uitweg uit deze crisis is de onmiddellijke staking van het geweld.»