Mentale gezondheid van jongeren zwaar toegetakeld door coronacrisis
De coronapandemie heeft de mentale gezondheid van kinderen, adolescenten en jongvolwassenen zwaar toegetakeld. «Deze crisis heeft de reeds bestaande crisis in de geestelijke gezondheidszorg onder een vergrootglas geplaatst. Geestelijke gezondheid moet meer prioriteit krijgen», stelt de Hoge Gezondheidsraad (HGR).
In zijn advies, dat woensdag is gepubliceerd, dringt de HGR erop aan om nu te investeren in geestelijke gezondheidszorg en oplossingen te vinden voor de kwetsbaarste jongeren. De HGR vraagt om de inspanningen van jongeren tijdens de panemie te erkennen, hen te laten deelnemen aan het sociaal leven en hen te betrekken bij de besluitvorming.
Verandering
«Sinds de eerste lockdown in maart 2020 is het leven voor vele gezinnen drastisch veranderd. Telewerk en thuisonderwijs dwongen ouders om nieuwe regels, routines en grenzen binnen het huishouden te ontwikkelen», stelt de HGR. De gemoederen liepen op, jongeren voelden zich geïsoleerd, bestaande kwetsbaarheden werden op de spits gedreven en de sociale en leerongelijkheid groeiden.
Ook studenten bleven niet gespaard. «Een grootschalig Belgisch onderzoek in de periode februari-maart 2021 wijst erop dat bijna twee op de drie studenten in psychische nood verkeert. 80 procent voelt zich moe en ontbreekt het aan motivatie», schrijft de HGR. «Jongeren rapporteren meer angst en depressieve gevoelens ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Maar liefst één op vijf zou te kampen hebben met zelfmoordgedachten en slechts dertien procent geeft aan zich erg gelukkig te voelen», klinkt het.
Wachtlijsten
Gezondheidsprofessionals maken zich zorgen over «de toegenomen zorgvraag en de groeiende wachtlijsten», zegt de HGR. In maart 2021 bereikte het aantal minderjarigen dat zich aanmeldde voor hulp bij een jeugdzorgcentrum het op één na hoogste niveau. De coronacrisis «heeft de reeds bestaande crisis in de geestelijke gezondheidszorg onder een vergrootglas geplaatst», stelt de HGR. Daarom zijn structurele investeringen, strategische versterkingen van begeleidingsvormen en een beter uitgebouwd monitoringsysteem noodzakelijk.
Psychologische hulpverlening moet ook proactief verlopen. «Alle volwassenen moeten alert zijn voor de psychosociale toestand van jongeren», klinkt het. Maar er moet ook aandacht zijn voor de jongeren die op dit eigenste moment hulp nodig hebben. «Dit is dan ook hét moment om verder te investeren in geestelijke gezondheidszorg en de ontwikkeling van nieuwe (digitale) interventies», adviseert de HGR.
Interacties met anderen
Jongeren zijn veerkrachtig. «Jongeren die kwalitatieve, persoonlijke interacties hebben met familie en leeftijdgenoten, blijken mentaal weerbaarder te zijn», stelt de HGR. Maar voor de kwetsbaarste jongeren, die bijvoorbeeld kampen met geestelijke gezondheidsproblemen, een ingewikkelde gezins- of economische situatie, leermoeilijkheden of zwakke sociaal-emotionele vaardigheden, moeten er oplossingen komen. De HGR benadrukt dat het belangrijk is om te erkennen dat jongeren het zwaar hebben en bijzondere inspanningen leveren voor de samenleving.
«Zij verdienen positieve feedback over wat hun inspanningen opleveren. In afwachting van een vaccin (voor hun leeftijdscategorie geautoriseerd) zouden er genoeg gratis PCR-tests ter beschikking gesteld moeten worden voor jongeren, zodat zij toch op een veilige manier opnieuw aan het sociale leven kunnen deelnemen», stelt de HGR.
Tot slot, stelt de HGR, verdienen jongeren in dit discours over de coronapandemie en over mentale gezondheid een eigen stem en moeten ze betrokken worden in besluitvormingsgroepen over bijvoorbeeld een veilige terugkeer naar de campus of de heropstart van jeugd-, sport- en cultuurevenementen.