TRIEST. Waarom 99% van de nieuwgeboren zeeschildpadden vrouwelijk zijn

De zeeschildpadden in Florida, en bij uitbreiding de rest van de wereld, worden bedreigd in hun voortbestaan. Boosdoener is de klimaatverandering: recente hittegolven hebben ervoor gezorgd dat het zand op sommige stranden zo heet is geworden dat bijna elke schildpad als vrouwtje geboren wordt.

«Wetenschappers die de eieren en jongen van zeeschildpadden in Florida bestuderen, hebben de afgelopen vier jaar geen mannelijke zeeschildpadden aangetroffen. Enkel vrouwelijke exemplaren», vertelt Bette Zirkelbach, manager van het schildpaddenziekenhuis in Marathon, een stad in de Florida Keys. Volgens Zirkelbach, wiens schildpaddencentrum al sinds 1986 actief is, laat een Australische studie soortgelijke statistieken zien: «99% van de nieuwe zeeschildpadbaby's zijn vrouwtjes.»

Wanneer een vrouwtjesschildpad een nest graaft op een strand, bepaalt de temperatuur van het zand het geslacht van de baby’s die uit het ei zullen kruipen. Als de eieren van een schildpad onder de 27,7 Celsius uitbroeden, zullen de schildpadjongen mannetjes zijn. Boven de 31 graden Celsius komen er vrouwtjes uit de eieren gekropen. Tussen 27 en 31 graden achten wetenschappers de kans even groot dat er een mannetje of een vrouwtje uit het ei komt.

Hete zomers baren vrouwtjesschildpadden

De afgelopen jaren kreeg Florida echter te maken met recordbrekende hittegolven. «De laatste vier zomers in Florida zijn de heetste die ooit zijn gemeten», aldus Zirkelbach. Bijgevolg werden steeds meer vrouwelijke schildpadden geboren op de stranden in Florida. Ook in andere delen van de wereld, zoals Kaapverdië voor de kust van West-Afrika, is er een aangetoond verband tussen het geslacht van het uitgekomen schildpaddenjong en de temperatuur van het zand.

«In de loop der jaren zal de populatie zeeschildpadden sterk afnemen, omdat er gewoonweg geen genetische diversiteit is», aldus Melissa Rosales Rodriguez, een zeeschildpaddenverzorgster in het onlangs geopende schildpaddenziekenhuis in de dierentuin van Miami. «We hebben niet de mannetjes-vrouwtjes verhouding die nodig is om succesvolle kweeksessies te kunnen houden.»

Biodiversiteit onder druk

Een krimpende populatie zeeschildpadden heeft ook gevolgen voor de biodiversiteit in het mariene ecosysteem. Zo laten de eieren en de uitgekomen zeeschildpaddenjongen belangrijke voedingsstoffen achter die de kustvegetatie in stand helpen houden. Groene zeeschildpadden grazen zelfs van zeegras, wat zeegrasvelden gezond houdt.

«Zeeschildpadden zwemmen al meer dan 110 miljoen jaar rond op onze planeet», aldus Zirkelbach. «Ze zijn geëvolueerd en hebben onze oceanen al meer dan 110 miljoen jaar overleefd. Ze zwommen al in onze wateren toen de dinosauriërs onze planeet bewoonden. Het is moeilijk voor te stellen dat ze ooit zouden uitsterven.»