Verbouwing legerkazerne in Elsene wordt voorbeeld van circulariteit
De omvorming van de Fritz Toussaintkazerne in Elsene tot de open, gemengde en multifunctionele wijk Usquare.brussels komt stilaan in een stroomversnelling. Woensdag stond een werfbezoek gepland om de circulaire strategie van het project voor te stellen, want materialen zoals bakstenen, ramen, sanitair en tegels zullen gerecupereerd worden.
Brussels minister-president Rudi Vervoort, VUB-rector ad interim Jan Danckaert, ULB-rector Annemie Schaus, directeur van de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting (MSI), Gilles Delforge en burgemeester van Elsene Christos Doulkeridis maakten de balans op van de vorderingen van Usquare.brussels. De Vrije Universiteit Brussel en de Université Libre de Bruxelles zijn in januari namelijk gestart aan de omvorming van zes gebouwen waar zij de erfpacht van hebben. Tegen eind 2023 opent er een nieuw gemeenschappelijk academisch centrum van 9.000 m² aan de voorkant van de Generaal Jacqueslaan.
Verbinding tussen bewoners en universiteiten
«De Brusselaars zien nu al de geleidelijke fysieke evolutie van de plek en het begin van de ontsluiting van de site. Wij hopen dat dit, naarmate de werkzaamheden vorderen, zal leiden tot verbindingen tussen de bewoners en onze universiteiten. En wij verheugen ons op de nieuwe onderzoeksfaciliteiten voor stedelijke vraagstukken die het publiek zullen ontvangen en samenbrengen», aldus VUB-rector ad interim Danckaert.
Tegelijkertijd worden in verschillende fases asbest verwijderd uit de gebouwen. In september start de MSI al met de renovatie en verbouwing van de voormalige manege tot een voedingshal. In november volgt de vernieuwing van alle nutsvoorzieningen en de aanleg van een ondergronds verwarmingsnet.
Van de 26 gebouwen op het terrein worden er achttien behouden en gerenoveerd, twee worden verhoogd, drie gebouwen worden afgebroken en heropgebouwd en vier gebouwen worden gesloopt om meer openbare ruimte te creëren. De MSI ontwikkelde een circulaire strategie voor de site onder begeleiding van de vzw Rotor. Zo worden de bakstenen van de afgebroken gebouwen hergebruikt in de structuur van de nieuwe ingangen en de grote monumentale trap van het gebouw aan de Kroonlaan.
Innovatie
«Door de afbraak van een gebouw, dat zal worden vervangen door de toekomstige nieuwe hoofdingang aan de Kroonlaan, kan iedereen op de hoek van de Kroonlaan en de Generaal Jacqueslaan zien hoe de wens van het Gewest vorm krijgt, namelijk deze site opnieuw in gebruik nemen en openstellen naar de stad», zegt minister-president Vervoort.
De werken aan het academisch centrum en de nieuwe hoofdingang worden gevolgd door de bouw van gezinswoningen, waarvan het Brussels gewest heeft beslist dat dit allemaal publieke woningen zullen zijn. Over enkele jaren moet Usquare.brussels een stedelijke en gezellige, universitaire en internationale wijk zijn.
Innoveren zal de wijk doen dankzij de universitaire aanwezigheid. Nu zijn er al twee fablabs actief en na de renovatie van hun gebouwencomplex nemen het Brussels Institute for Advanced Studies, het Onderzoekscentrum voor Stedelijke Studies, Duurzaamheidswetenschappen en milieutransformaties, een International House en een locatie voor Citizen and Participative Science er hun intrek.
See U
Wat ook innoverend was, is het tijdelijk programma See U. Om de periode van de uitvoering van de herbestemming te overbruggen, konden de buurtbewoners het publiek tijdens de activiteiten van See U de site al ontdekken via evenementen, feesten, markten of een tijdelijke cinema.
«Het tijdelijke gebruik van het kazerneterrein voor het project See U was een primeur in het Brussels gewest», vertelt burgemeester Doulkeridis. «See U luidde de ommekeer in van een afgesloten en beveiligde site naar een nieuwe wijk die voor iedereen openstaat en waar wetenschap en het delen van kennis centraal staan.»
Aan de omvorming en renovatie van de site hangt natuurlijk een prijskaartje vast. De renovatie van de gebouwen die de universiteiten in erfpacht hebben werd mogelijk gemaakt door een belangrijke Europese subsidie. Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) draagt 1,4 miljoen euro bij aan de verbouwing van de manege en 9 miljoen euro aan de verbouwing van de gebouwen aan de Generaal Jacqueslaan. Voor de asbestverwijdering is er een tussenkomst van de Brusselse bouwheer Beliris van 137.000 euro. Dankzij de aandacht voor circulaire praktijken werd het project al in 2019 beloond met een subsidie van 325.000 euro via be.exemplary.