WHAT ABOUT ... de crisis in de kinderopvang? «Dubbel zoveel klachten als drie jaar geleden»
Eind augustus liep er bij de overheid een klacht binnen over ‘Het warm nestje’ uit Bilzen, wat leidde tot een inspectie begin september. Daarbij werd vastgesteld dat er te veel kinderen werden opgevangen en was er sprake van een onveilige slaapomgeving. «Half oktober liep er opnieuw een vage melding binnen, met nog verduidelijking op 14 november. Er was sprake van geforceerd eten», klinkt het bij het Vlaams agentschap Opgroeien. (Het agentschap erkent, subsidieert en ondersteunt voorzieningen die zorg en hulp bieden aan kinderen, jongeren en gezinnen, nvdr.) «De inspectie heeft geleid tot een schorsing bij hoogdringendheid, voor voorlopig drie maanden. Daarna neemt het agentschap een eindbeslissing.»
Harde cijfers
Dit verhaal klinkt bekend in de oren. De ene crèche na de andere krijgt sancties opgelegd vanwege wanpraktijken. Alles samen sloot het agentschap Opgroeien dit jaar al meer dan dertig crèches en onthaalouders; tijdelijk of definitief. Bovendien worden elke maand meer dan 20 crèches onder verhoogd toezicht geplaatst, een verdrievoudiging tegenover vorig jaar: van 7 per maand naar 21. Al deze opvangplekken zijn in de fout gegaan en moeten dringend verbeteringen aanbrengen. Doen ze dat niet, dan dreigen er sancties, zoals verhoogd toezicht, een schorsing of een sluiting. «We stellen vast dat het aantal mensen dat ons contacteert om een gevaarlijke situatie te melden enorm is toegenomen», aldus het agentschap Opgroeien. In 2019 waren er amper 115 van dat soort meldingen. Vorig jaar 163. Dit jaar telde het agentschap er in oktober - de laatste beschikbare cijfers - al 234.
De bom ontploft begin dit jaar, wanneer in ’t Sloeberhuisje in Mariakerke, een deelgemeente van Gent, een baby overlijdt door het ‘shakenbabysyndroom’. Het zes maanden oude meisje blijkt een ernstig hersentrauma te hebben opgelopen in het kinderdagverblijf en bezwijkt uiteindelijk aan haar verwondingen. De uitbaatster van de crèche en haar vader worden opgepakt, ’t Sloeberhuisje wordt definitief gesloten. In september kwamen de twee vrij met een enkelband.
Na de dood van het meisje wordt er in het Vlaams Parlement een onderzoekscommissie opgericht, die de wantoestanden in de kinderopvang in Vlaanderen moet onderzoeken. De onderzoekscommissie komt net voor de zomer met maar liefst 75 concrete aanbevelingen. De commissie vraagt onder meer een betere en meer uniforme klachtenbehandeling, een hervorming van de inspecties met snellere en meer inspecties. Daarnaast moet er ook een mouw gepast worden aan het aantal kinderen per begeleider. Er is er een ratio van één begeleider per acht of negen kinderen, en dat aantal moet dalen. Ook dringt de commissie aan op een beter IT-systeem voor de opvolging van dossiers, opdat klachten en problemen niet langer onder de radar blijven. Verder vraagt de commissie dat ouders actief inzage krijgen in klachten en inspectieverslagen. Om de aanbevelingen te verwezenlijken moeten er natuurlijk meer middelen en personeel komen.
In oktober komt het nieuws naar buiten dat de Vlaamse Regering per jaar meer dan 115 miljoen euro extra zal investeren in de kinderopvang voor onder andere betere arbeids- en loonvoorwaarden, het versterken van de subsidiëring, het nieuwe IT-systeem, extra personeel voor de inspecties en een centraal meldpunt voor alle klachten en meldingen. En wat met de kind-begeleiderratio? Het Steunpunt Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG) moet hierover tegen het voorjaar van 2023 een internationaal onderzoek over opstellen: hoe doen andere landen het? De ratio kon volgens vervangend minister van Welzijn Benjamin Dalle (cd&v, Hilde Crevits was vier weken met ziekteverlof, nvdr.) niet van de ene dag op de andere aangepast worden: «We moeten het pad van de geleidelijkheid bewandelen.»
Tijdens een recent overleg tussen Dalle en vertegenwoordigers van de sector zijn ook afspraken gemaakt «over een intensief participatief traject». Dat traject moet lopen tot het voorjaar van 2024 en moet uitmonden in een «omvattend toekomstplan voor de sector». De bedoeling is om alles onder de loep te nemen: van de personeelstekorten in de sector tot de economische, sociale en pedagogische functie van de kinderopvang. Dat betekent niet dat er intussen geen maatregelen genomen zullen worden. Zo zullen de inspectieverslagen vanaf 19 december openbaar gemaakt worden, rekening houdend met de privacy. De rapporten zullen verder voor ouders «alle relevante informatie bevatten».
Vertrouwen opgezegd
Ondertussen is de eerste kop gerold. Door de nieuwe berichten over de wantoestanden in Oudenaarde en Keerbergen nam de druk op het agentschap Opgroeien en op topvrouw Katrien Verhegge enorm toe. Vorige week legde ze haar functie als administrateur-generaal van het agentschap met onmiddellijke ingang neer. Ze deed dat in «onderling overleg» met minister van Welzijn Hilde Crevits (cd&v). Verhegge wordt voorlopig vervangen door Bruno Vanobbergen.