What about...ChatGPT? Een nieuwe mijlpaal in het digitale tijdperk

Schrik niet, maar bovenstaande inleiding is het antwoord van ChatGPT op de opdracht: ‘Schrijf een intro voor een achtergrondartikel over ChatGPT.’ Vanaf hier is de tekst weer door een mensenhand geschreven.

ChatGPT is een gratis internetdienst die een door artificiële intelligentie gegenereerd antwoord geeft op elke vraag of verzoek. De technologie wordt omschreven als ‘revolutionair’, omdat de teksten die de tool opstelt nauwelijks te onderscheiden (of zelfs beter) zijn dan door de mens geschreven teksten.

Hoe werkt het?

De gebruiker voert een opdracht in, waarna de chatbot een pasklare tekst tevoorschijn tovert. Bijvoorbeeld: ‘Schrijf een speech over de Belgische onafhankelijkheid’. De chatbot zal op basis van ontelbare bronnen op het internet een coherente, vlot leesbare tekst genereren – zonder dat je pagina’s met Google-zoekresultaten hoeft door te spitten. Daarin verschilt ChatGPT van een zoekmachine: de bot stelt meteen een gestructureerde, verfijnde en begrijpelijke tekst op als antwoord op de ingevoerde opdracht.

Het geheim achter deze technologie is een generatief taalmodel dat GPT-3 heet. Taalmodellen kneden een systeem zodanig dat het het volgende woord in een grotere reeks woorden zo accuraat mogelijk kan voorspellen. Het systeem is gevoed met alle tekst die tot 2021 door mensen op het internet is geplaatst: boeken, Wikipediapagina's, nieuwsartikels, blogs, internetfora, enzovoort. Onnoemelijk veel data dus. ChatGPT heeft al die teksten gescand en doorgenomen. Op basis van die content heeft het zichzelf aangeleerd hoe nieuwe teksten te genereren. Het resultaat zijn teksten die verrassend menselijk overkomen.

DALL-E

ChatGPT is ontworpen door OpenAI in San Francisco. Het bedrijf is beroemd om zijn A.I.-beeldgenerator DALL-E, een deep learning model dat uit tekstinstructies unieke fotorealistische afbeeldingen genereert op basis van bestaande beelden op het internet. Bijvoorbeeld: je voert een opdracht in als ‘Ontwerp een vliegende auto in de stijl van Andy Warhol’, en enkele seconden later krijg je een resultaat te zien dat akelig accuraat is. DALL-E kan zowel afbeeldingen van realistische objecten, figuren of creaties maken (‘een roze zetel in de vorm van een garnaal’) als van abstracte objecten die enkel in je fantasie bestaan (‘een cirkelvormige trompet van krokodillenleer’).

Het beeld bij dit artikel is overigens een creatie van DALL-E. De opdracht was: ‘Maak een futuristisch beeld van een persoon die zittend aan zijn bureau naar een computerscherm staart.’

Voor- en nadelen

ChatGPT is een mes dat aan twee kanten snijdt. Zoals elke nieuwe technologie kan ook deze tool misbruikt worden voor kwaadaardige doeleinden. Zo wordt het voor cybercriminelen met ChatGPT gemakkelijker om overtuigende phishing-e-mails op te stellen – zonder spelfouten! – waardoor het voor ontvangers nog moeilijker wordt om niet in de val van oplichters te trappen.

Omdat ChatGPT zijn informatie online verzamelt en het internet vol staat met onnauwkeurige of gekleurde informatie en desinformatie, kunnen die elementen soms ook doorsijpelen in de teksten die de chatbot schrijft. Zo kan een tekst gemaakt door ChatGPT een voorkeur voor een bepaalde politieke partij of sportteam verraden, of erger nog: een racistische ondertoon hebben. Voorts heeft de bot het nog lastig met het vatten van de context en kampt het met een gebrek aan creativiteit, waardoor zijn geproduceerde teksten niet zelden generiek en doordrenkt met clichés zijn.

Daarnaast sloeg de angst om het hart van professionele tekstschrijvers, zoals journalisten, auteurs en copywriters, toen ChatGPT aan de wereld voorgesteld werd. Zij zagen hun broodwinning bedreigd nu artificiële intelligentie aan de lopende band en op commando alle soorten schrijfwerken kan afleveren. Volgens AI-expert Michiel Vandendriessche zal het echter zo’n vaart niet lopen: «Ze moeten het bekijken als een tool, om hen te assisteren en om efficiënter te zijn», legt hij uit bij VRT NWS. «Op momenten dat je je even minder creatief voelt en dat je even vastzit, kan je dit soort systemen inroepen om je te helpen.» Bovendien is het A.I.-model niet in staat om zelfstandig geheel nieuwe ideeën of concepten te creëren. Een nieuwe stijl of fictief universum zal dus nog steeds door de mens bedacht moeten worden.

Ook scholen vrezen ChatGPT, omdat de tool het huiswerk van leerlingen en studenten zou kunnen maken zonder dat de leraar of professor het merkt. Experts voorspellen dat onderwijsinstellingen als tegenreactie weer meer met papier zullen werken. Volgens Vice heeft het departement onderwijs van New York City de toegang tot ChatGPT al verboden.

Naast potentiële nadelen en valkuilen biedt ChatGPT ook heel veel voordelen. De tool zorgt bijvoorbeeld voor meer efficiëntie en een hogere productiviteit, waardoor mensen zich kunnen richten op complexer en creatiever werk. ChatGPT kan helpen bij het analyseren en interpreteren van een immense berg data, waarna het nieuwe inzichten en aanbevelingen kan verschaffen die mensen kunnen helpen bij het nemen van weloverwogen beslissingen. Bijzonder nuttig in domeinen als gezondheidszorg, financiën en vervoer, waar datagestuurde besluitvorming een aanzienlijke impact kan hebben.

Weetjes over ChatGPT

ChatGPT werd gelanceerd op 30 november 2022. Een nieuwe en verbeterde versie zag het licht op 15 december 2022.

Vijf dagen na de lancering rondde de tool al de kaap van de miljoenste gebruiker.

Na het succes van ChatGPT wordt moederbedrijf OpenAI gewaardeerd op meer dan 29 miljard dollar, ondanks het feit dat de start-up zo goed als geen inkomsten genereert.

Elon Musk was één van de oprichters van OpenAI. De miljardair verliet het bedrijf in 2019.

Microsoft wil tot 10 miljard dollar investeren in ChatGPT. In 2019 investeerde het bedrijf al 1 miljard dollar in OpenAI.