Dit verandert op 1 januari: Sigaretten worden fors duurder, premie voor elektrische wagens en papieren ecocheques niet meer geldig

Flexi-jobs breiden uit met hogere sociale bescherming

Werknemers die minstens vier vijfde werken en gepensioneerden kunnen vanaf 1 januari in nog eens twaalf extra sectoren aan de slag als flexi-jobber. Dat gebeurde tot nu toe vooral in de horeca en in supermarkten. Daarnaast werd de sociale bescherming verhoogd.

Het voordeel van zo’n flexi-job is dat er geen belastingen of sociale bijdragen betaald moeten worden op dat extra inkomen. Dat kon nu al tien sectoren, en daar komen nu dus twaalf sectoren extra bij. Daarbij horen ook het onderwijs en de kinderopvang - twee sectoren waar de Vlaamse regering hard op had aangedrongen, maar ook de voeding en de autosector.

De regering voorziet wel in één uitzondering voor de horeca. Terwijl flexi-jobbers in andere sectoren voortaan volgens dezelfde barema’s als gewone werknemers moeten worden betaald, blijft de horeca daarvan vrijgesteld.

Samen met de uitbreiding komt er ook een inkomstenplafond van 12.000 euro per jaar, en de patronale bijdrage gaat van 25 naar 28 procent. Er zijn ook antimisbruikbepalingen vastgelegd.

Het tweede kwartaal van 2023 waren er volgens gegevens van de RSZ meer dan 120.000 flexi-jobbers aan de slag. Een jaar eerder waren er dat in hetzelfde kwartaal nog iets minder dan 100.000.

Hogere minimumpensioenen

Het minimumpensioen voor werknemers gaat op 1 januari met 2,08 procent omhoog. Aan de ziekte-uitkering is een kleine aanpassing.

Voor alleenstaande werknemers met een volledige loopbaan, van 45 jaar, komt het minimumpensioen dan uit op 1.738,55 euro bruto per maand, of maandelijks 35,42 extra per maand. Voor een gezinspensioen is dat 2.172,49 euro.

Verder stijgen de werknemerspensioenen die boven de minima zitten en die in 2019 zijn ingegaan met 2 procent.

Voor het overheidspensioen verandert op 1 januari niets.

De federale regering besliste eerder al om de minimumpensioenen tegen 1 januari 2024 tot 1.500 netto per maand te laten stijgen, maar dankzij indexeringen en welvaartsaanpassingen werd dat vooropgestelde bedrag eerder al bereikt.

Bij de ziekte-uitkeringen is er een toename van bruto 2 procent, voor uitkeringen die boven het minimum zitten en in 2019 zijn ingegaan.

Voorhuwelijkssparen gaat op de schop

Voorhuwelijkssparen bij het ziekenfonds is vanaf 2024 niet meer mogelijk. Wie voor 2024 aan voorhuwelijkssparen deed, kan dit blijven doen. Zo dooft het systeem uiteindelijk uit.

Voorhuwelijkssparen was bij sommige ziekenfondsen al langer niet meer mogelijk. Maar nu komt er op vraag van de mutualiteiten een algemene stopzetting van het systeem. Bij voorhuwelijkssparen kan de jongere, of kunnen de ouders, vanaf 14 jaar jaarlijks 18 tot 48 euro storten. De jongere ontvangt het geld en de intrest bij het huwelijk of wettelijk samenwonen, of als hij dertig jaar wordt. Het rendement kan nu nog oplopen tot 125 procent.

Het systeem dooft uit via een wetsontwerp, bevestigt het kabinet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke. De aansluiting van nieuwe spaarders is vanaf 1 januari 2024 verboden.

Er was kritiek van discriminatie op het systeem omdat wie niet trouwt of feitelijk samenwoont, een lager rendement krijgt.

Lonen meer dan miljoen werknemers stijgen

In januari stijgen de lonen van meer dan een miljoen werknemers, een gevolg van de automatische indexering.

De lonen in België worden aangepast aan de inflatie. Dat verschilt van sector tot sector.

Voor heel wat werknemers is 1 januari een belangrijke indexeringsdatum. Zo zien meer dan een half miljoen bedienden uit het paritair comité 200 - dat is het grootste paritair comité - hun loon in januari met 1,48 procent stijgen.

Maar ook andere sectoren indexeren in januari. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de horeca, waar de lonen van het personeel 1,83 procent stijgen. Het personeel van de voedingsindustrie krijgt er ook 1,83 procent bij, net als het personeel in het wegvervoer voor derden.

Maar ook bijvoorbeeld in de bouw wordt er in januari geïndexeerd, met 0,45 procent. De bouw kent evenwel meerdere indexeringen per jaar, waardoor de toename in januari minder is dan pakweg in paritair comité 200.

Papieren ecocheques niet langer geldig

Papieren ecocheques moeten ten laatste op 31 december van dit jaar opgebruikt zijn. Dan verstrijkt de geldigheid van de laatste papieren ecocheques. Werkgevers verstrekken al twee jaar enkel digitale ecocheques, maar de papieren cheques konden dus nog tot eind 2023 gebruikt worden.

Sinds 2016 bestaan er naast de papieren ecocheques ook elektronische ecocheques. Ecocheques zijn cheques die een werkgever kan toekennen aan zijn werknemers en waarmee die werknemers producten en diensten met een ecologisch karakter kunnen aankopen.

In de praktijk hadden de verschillende uitgiftebedrijven van ecocheques al eerder de overschakeling gemaakt naar enkel nog elektronische ecocheques.

Vlaamse premie voor elektrische wagens

Wie vanaf 1 januari 2024 een elektrische auto inschrijft, kan een premie aanvragen voor de aankoop. Voor een nieuwe wagen kan men het eerste jaar rekenen op een premie van 5.000 euro en voor een tweedehands voertuig 3.000 euro. De Vlaamse regering kondigde de premie aan in de Septemberverklaring.

Particulieren, maar ook vzw’s en deelaanbieders kunnen de premie aanvragen. Op die manier moeten mensen over de streep getrokken worden die de prijs van een elektrische auto te hoog vinden. Om «perverse effecten» tegen te gaan, gaat het hierbij wel om wagens die, inclusief btw, minder dan 40.000 euro kosten, laat het kabinet van bevoegd Vlaams minister Lydia Peeters weten.

De premie wordt degressief en daalt in 2025 en 2026 met 1.000 euro per jaar voor nieuwe wagens en 500 euro voor tweedehandswagens. Voor 2024 is alvast 20 miljoen euro uitgetrokken, en dat bedrag is volgens Peeters gebaseerd op «een berekening van het vermoedelijke aantal aanvragen», maar het zal voortdurend gemonitord worden.

Peeters gaf eind september ook al aan dat de premie wordt bekostigd met de uitbreiding van de kilometerheffing voor vrachtwagens. Dat zal naar schatting 110 miljoen euro opleveren.

Elke aanvrager kan maximaal één premie aanvragen, moet in het Vlaams gewest wonen en moet de wagen zeker drie jaar houden.

Geen verlies vakantiedagen bij ziekte tijdens verlof

Wie ziek wordt tijdens zijn of haar verlof zal die vakantiedagen vanaf 1 januari kunnen compenseren.

Wie nu ziek wordt of een ongeval krijgt tijdens een verlofperiode heeft pech: de vakantiedagen kunnen later niet opnieuw worden opgenomen. Europa vraagt België al sinds 2016 om daar een mouw aan te passen. Er werd daarom met de sociale partners een oplossing uitgewerkt.

Concreet kunnen werknemers die ziek worden of het slachtoffer worden van een ongeval tijdens het verlof, vanaf 1 januari 2024 een ziektebriefje indienen bij hun werkgever. De werknemer behoudt dan het recht op gewaarborgd loon tijdens die ziektedagen, en de ziektedagen komen weer op de vakantieteller terecht. Dat betekent niet dat het verlof daarna automatisch wordt verlengd. Daarvoor moet de werkgever de toestemming geven.

Maaltijdcheques voor federale ambtenaren

Goed 65.000 federale ambtenaren krijgen vanaf 1 januari maaltijdcheques.

Dat ook de federale ambtenaren maaltijdcheques zouden krijgen, was al langer beslist. In een voorakkoord dat in juni 2022 werd gesloten was sprake van een loonsverhoging en maaltijdcheques vanaf eind 2022, maar tijdens de begrotingsonderhandelingen van oktober 2022 werd nog beslist dat ze tot het voorjaar van 2024 zouden moeten wachten. Dat werd in juni bijgestuurd naar januari.

De nominale waarde van de cheque werd vastgelegd op 6 euro, meldt de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning.

Geen verlaagde btw voor zonnepanelen en zonneboilers meer

Vanaf 2024 is er geen verlaagd btw-tarief voor zonnepanelen en zonneboilers meer voor woningen jonger dan tien jaar. De tijdelijke btw-verlaging is wel tot eind 2024 verlengd voor warmtepompen. Op Vlaams niveau valt in 2024 de premie voor zonnepanelen weg.

Sinds april 2022 was er een btw-tarief van 6 procent bij de aankoop en installatie van zonnepanelen, warmtepompen en zonneboilers, ook bij nieuwe en jonge woningen. Het ging om een maatregel van de federale regering om de energieafhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te bouwen en de transitie richting duurzame energie te versnellen. Het verlaagde btw-tarief bestond reeds voor woningen ouder dan tien jaar.

Zoals voorzien, loopt de btw-verlaging tot en met 31 december 2023. Voor de warmtepompen kwam bij de federale begrotingsopmaak in het najaar van 2023 wel nog een verlenging van het gunsttarief tot 31 december 2024 uit de bus, meldt het kabinet van minister van Financiën Vincent Van Peteghem. De Kamer stemde net voor het kerstreces in met dat jaar extra 6 procent btw bij de installatie van een warmtepomp in een jonge privéwoning.

Voorts stopt in 2024 de premie voor wie zonnepanelen installeert in Vlaanderen. Dat kadert volgens Vlaams minister van Energie Zuhal Demir in de afbouw van oversubsidiëring van hernieuwbare energie. In 2023 werd de premie al gehalveerd tot maximaal 750 euro. Oorspronkelijk was de premie voorzien tot 2025. Ook de «call groene stroom» van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) voor zonnepanelen op daken van bedrijven stopt in 2024.

5.000 nieuwe plaatsen in kinderopvang

Met de 270 miljoen die de Vlaamse regering in de Septemberverklaring vrijmaakte voor de sector van de kinderopvang, moeten er in 2024 onder meer 5.000 nieuwe plaatsen bijkomen. Van die 5.000 plaatsen zijn er zeker 3.000 met de basissubsidie, de overige 2.000 zijn inkomensgerelateerde plaatsen. De jaarlijkse indexering betekent daarnaast wel duurdere kinderopvang.

Op 1 januari start ook de overgangsperiode om het aantal kinderen per begeleider naar beneden te brengen. Opvanginitiatieven krijgen daarvoor drie jaar de tijd. Ten laatste eind 2026 moeten de initiatieven één begeleider hebben per vijf kinderen in groepen met enkel baby’s tot 12 maanden, één begeleider per acht kinderen in groepen met enkel kinderen vanaf 12 maanden en één begeleider per zeven kinderen in gemengde groepen.

Voor onthaalouders wordt de ratio verlaagd naar zeven kinderen per begeleider. Daar staat een verhoging van de basissubsidie en van de onkostenvergoeding tegenover.

Daarnaast wordt de basissubsidie voor plaatsen in groepsopvang verhoogd naar 3.000 euro. Bij net geen 3.500 plaatsen komt er in januari bovendien een omschakeling van de basissubsidie naar de inkomensgerelateerde subsidie.

Beginnende onthaalouders krijgen een investeringspremie van 3.000 euro om hun huis in te richten.

De ouderbijdrage wordt vanaf 2024 met 4 procent geïndexeerd. Momenteel ligt de ouderbijdrage tussen 6 en 33,31 euro per dag, en dat wordt opgetrokken naar 6,24 euro en 34,64 euro per dag. Voor de laagste inkomens stijgt de gemiddelde maandfactuur voor voltijdse opvang met 5,20 euro, tot 136,21 euro. Voor de hoogste inkomens komt er in een doorsnee maand 29 euro bij.

Sigaretten worden duurder

Sigaretten worden vanaf 1 januari 2 euro per pakje duurder.

De prijsverhoging is een van de maatregelen die de federale regering goedkeurde in de strijd tegen roken.

De prijs van een pakje met 20 sigaretten zal zo op vier jaar tijd met 59 procent gestegen zijn en die van roltabak met meer dan 90 procent. Ook de prijs van e-sigaretten gaat omhoog: er wordt een accijns ingevoerd van 0,15 euro per milliliter.

Vanaf 11 januari zijn aantrekkelijke functionaliteiten op e-sigaretten, zoals lichtjes, ook verboden. Ook het aroma van de e-sigaret mag vanaf dan enkel op neutrale manier op de verpakking worden opgenomen. Een overgangsfase voor kleinhandelaars ging in juli in, maar loopt in januari 2024 dus af.

Postzegels worden duurder

Bpost trekt op 1 januari de prijzen voor postzegels opnieuw op. De prijzen worden aangepast om de stijging van de kosten door inflatie en het dalend postvolume deels te compenseren, meldt het bedrijf.

De non-priorzegel kost vanaf januari per stuk 1,46 euro in plaats van 1,39 euro, of 1,43 euro per stuk bij aankoop van een vel van 10. De priorzegel zal 2,27 euro per stuk kosten in plaats van 2,17 euro, of 2,24 per stuk bij aankoop van een vel van 10.

Ook pakjes versturen wordt duurder, al zegt bpost dat er manieren bestaan om minder te betalen zoals een verzendetiket online afdrukken en betalen en pakjes versturen via een van de 3.000 afhaalpunten van bpost.

De gemiddelde tariefverhoging voor 2024 van alle binnenlandse postproducten zal ongeveer 4,9 procent bedragen. Bpost wijst er wel op dat als de inflatie sterker stijgt dan verwacht, de tarieven in de loop van 2024 nog eens met 3 procent kunnen stijgen.

Blue-bike wordt duurder

De meeste ritjes met een Blue-bike worden vanaf 1 januari een euro duurder. De tegemoetkoming van de Vlaamse overheid valt immers weg.

Vanaf 1 januari wijzigen de tarieven voor de blauwe deelfietsen. Dat is het geval voor de locaties waar de derdebetalersregeling van toepassing is. In de praktijk gaat het om het merendeel van de locaties, klinkt het bij Blue-bike. Concreet stijgt de prijs van 1,5 naar 2,5 euro voor de eerste 24 uur.

Aanleiding van het verdwijnen van een euro steun per ritje is de uitvoering van de basisbereikbaarheid. Dat bepaalt dat het beleid en dus ook het budget voor deelwagens en deelfietsen voortaan een zaak is van de vervoersregio’s.

Bij Blue-bike vinden ze het alvast spijtig dat de tegemoetkoming voor de klanten wegvalt, zegt Stefaan Butaye, algemeen directeur van Blue-mobility, het bedrijf achter Blue-bike.

Proximus verhoogt tarieven van verschillende abonnementen

Proximus verhoogt op 1 januari de tarieven van verschillende abonnementen. Volgens de telecomoperator blijft de inflatie druk uitoefenen op zijn kosten.

Net zoals in juli trekt Proximus de prijs van de populaire Flex-packs, die internet, televisie en een mobiel abonnement bundelen, met 3 euro per maand op. In ruil krijgen die klanten wel wat extra mobiele data. Losse internetabonnementen worden 2 tot 3 euro duurder, afhankelijk van het product. Het duurste abonnement, Maxi Fiber, krijgt een hogere snelheid.

Het goedkoopste instapabonnement voor vast internet, Internet Essential, stijgt van 25 naar 28 euro per maand.

Ook de tv-opties maakt Proximus duurder. De bundel Pickx Mix, met onder meer een aantal extra zenders en een catalogus programma’s op aanvraag, zal vanaf 1 januari 12,99 euro per maand kosten in plaats van 10,99 euro. De sportoptie Pickx Sports, met onder meer het Belgisch voetbal, gaat van 16,99 euro naar 18,99 euro.

Feitelijk samenwonenden gelijkgeschakeld met echtgenoten voor Brusselse successierechten

Feitelijk samenwonenden in het Brussels Gewest worden vanaf 1 januari onder bepaalde voorwaarden gelijkgesteld met echtgenoten en wettelijk samenwonenden.

Door de nieuwe regeling op initiatief van Brussels minister van Financiën Sven Gatz, worden mensen niet langer benadeeld die samenleven zonder officiële erkenning van hun verbondenheid. Zij moeten dan wel hebben samengeleefd in een gemeenschappelijk huishouden - in beginsel één jaar om van de laagste tarieven te kunnen genieten, en drie jaar om te kunnen genieten van de vrijstelling op de gezinswoning.

De hervorming voert ook een verlaagd tarief van 3 procent, de zogenaamde ’vriendenerfenis’, in op een eerste schijf van 15.000 euro voor de volledige nalatenschap voor personen die belast worden volgens de tarieven tussen broers en zussen, tussen ooms en tantes of neven en nichten en tussen alle andere personen die tevens specifiek vermeld worden in een testament.

Tot slot wordt niet langer vereist dat er bij een verwerping van de nalatenschap twee verschillende berekeningen worden uitgevoerd en vergeleken, waardoor de uiteindelijke erfgenamen meer successierechten dreigen te moeten betalen dan wanneer ze rechtstreeks van de erflater zouden hebben geërfd.

VDAB lanceert leerjobs voor jongeren zonder diploma

Op initiatief van Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) en VDAB kunnen jongeren zonder diploma vanaf 1 januari ervaring opdoen in ’leerjobs’. Met dat nieuwe instrument kunnen kwetsbare jongeren een beroepskwalificatie behalen, die hen extra kansen geeft op de arbeidsmarkt. In de eerste fase gaat het om een driejarig proefproject.

In Vlaanderen verlaten nog steeds meer dan een op de tien jongeren de school zonder diploma. Jaarlijks schrijven zich bij VDAB ongeveer 5.000 jongeren in zonder diploma secundair onderwijs. Hun startpositie op de arbeidsmarkt is «beduidend slechter», aldus het kabinet van minister Brouns.

Vanaf 2024 komt er voor die jongeren een optie bij, namelijk het aannemen van een leerjob. Wie ouder is dan 18 jaar, geen diploma heeft en minstens twee jaar de schoolbanken heeft verlaten, kan zo ervaring en kennis opdoen en daarvoor een vergoeding ontvangen. Aan het eind van het traject, maximaal twee jaar later, voert de jongere een EVC-test uit (Erkennen van Verworven Competenties). Eens geslaagd levert dat een beroepskwalificatie op. Dat is een bewijs van kennen en kunnen om een bepaald beroep uit te oefenen.

Brouns noemt het instrument «een win-win voor de jongere én het bedrijf, zeker op het moment dat werkgevers elk paar extra handen kunnen gebruiken».

Volgens VDAB-topman Wim Adriaens leren sommige mensen beter op een werkplek dan in een schoolse context. «Daarom willen we hierop inzetten. We starten kleinschalig en experimenteel zodat we gaandeweg kunnen leren en bijsturen waar nodig», aldus Adriaens.

Hogere fietsvergoeding, maar met fiscaal plafond

Vanaf 1 januari stijgt de maximale fietsvergoeding voor werknemers. Wel komt er voor het eerst een fiscaal plafond van 2.500 euro op die vergoeding.

Elke werknemer heeft recht op zo’n fietsvergoeding, die van 0,27 euro stijgt naar 0,35 euro per afgelegde kilometer in 2024.

Voor het eerst komt er wel een fiscaal plafond op die fietsvergoeding. Dat plafond is door de regering vastgelegd op 2.500 euro. Tot dat bedrag is de fietsvergoeding vrijgesteld van sociale en fiscale bijdragen.

Dat plafond komt overeen met een maximale afstand van 7.142 kilometer per jaar of een woon-werkafstand van 17 kilometer voor een enkele rit die 210 dagen per jaar wordt afgelegd. Meer kilometers afleggen houdt in dat de fiscale en sociale vrijstelling niet meer geldt op die extra kilometers, en dus belasting moet worden betaald.

Sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas stijgt met ruim 9 procent

Vanaf 1 januari stijgt het sociaal tarief voor elektriciteit en aardgas met respectievelijk 9,3 en 9,6 procent. Dat blijkt uit berekeningen van de federale energieregulator CREG.

Het enkelvoudig tarief voor elektriciteit stijgt van 21,568 cent per kilowattuur (inclusief btw) naar 23,441 cent. Het sociaal tarief voor aardgas zal dan 5,371 cent per kilowattuur bedragen, inclusief btw. Nu is dat nog 4,902 cent.

Het sociaal tarief is een verminderd tarief voor bepaalde categorieën personen of huishoudens en is bij alle leveranciers hetzelfde.

Geen belastingvermindering meer voor de tweede woning

Vanaf 1 januari 2024 is er geen fiscaal voordeel meer voor de tweede woning. De Kamer stemde eind 2022 reeds in met de afschaffing van de federale belastingvermindering voor de tweede of volgende woning.

Vlaanderen had enkele jaren geleden al de belastingvermindering voor de eerste woning - de geïntegreerde woonbonus en daarvoor de woonbonus - afgeschaft. Voor de tweede woning was echter nog een belastingvermindering mogelijk. Die was na de zesde staatshervorming een federale bevoegdheid gebleven.

Maar vanaf 2024 kan de belastingplichtige bij een nieuwe lening niet langer genieten van dat fiscaal voordeel voor kapitaalaflossingen van een lening voor een tweede woning. Het voordeel blijft behouden voor leningen aangegaan op uiterlijk 31 december 2023.

Het kabinet van minister van Financiën Vincent Van Peteghem wijst erop dat ook het fiscaal voordeel voor de zogenaamde ’beleende levensverzekering’ in dit kader afgeschaft is. Premies voor een individuele levensverzekering die een lening waarborgt of wedersamenstelt die vanaf 2024 wordt aangegaan om een woning te kopen of behouden, komen niet langer in aanmerking voor de federale belastingvermindering voor het langetermijnsparen. Voor de rest blijft het fiscaal langetermijnsparen overigens bestaan.

Ook Brussel had de woonbonus voor de eerste woning reeds afgeschaft, in Wallonië is er wel nog de ’Chèque habitat’.

Multinationals moeten voortaan minimumbelasting betalen

Multinationals moeten voortaan een minimumbelasting betalen in ons land. De Kamer zette in december het licht op groen voor het wetsontwerp van minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V). De administratie raamt de opbrengst in 2024 op 634 miljoen euro.

De minimumbelasting zorgt ervoor dat elke grote onderneming met een omzet van minstens 750 miljoen euro vanaf 2024 minstens 15 procent vennootschapsbelasting betaalt. Daarmee is België een van de eerste landen die de wereldwijde minimumbelasting in zijn nationale wet verankert. Om zowel de invoering als de inning vlot te laten verlopen, zal een gespecialiseerd team binnen de federale overheidsdienst Financiën versterkt worden.

«Het is niet meer dan logisch dat wanneer onze Belgische gezinnen, alleenstaanden en ondernemingen onze sociale zekerheid onderstutten, ook grote multinationals hun eerlijke bijdrage leveren», reageerde minister Van Peteghem. «Het belang van deze minimumbelasting kan niet onderschat worden. Het is niet enkel een historische stap richting meer fiscale rechtvaardigheid, maar ook een doeltreffend nieuw wapen tegen belastingparadijzen.»

Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be