Cinema, seks en narcisme: regisseur Ira Sachs over zijn relatiedrama ‘Passages’
In zijn nieuwe film ‘Passages’ vertelt de New Yorkse cineast Ira Sachs (‘Love Is Strange’) het verhaal van een passionele driehoeksverhouding, met als originele insteek dat één deel homo en één deel hetero is. Geen autobiografisch verhaal, zegt Sachs op het filmfestival van Berlijn, maar er zitten wel elementen in die dicht bij zijn eigen leven liggen.
Ira Sachs: «Ik herinner me nog levendig dat ik ‘The Innocent’ zag, de laatste film van Visconti. De vrouwelijke hoofdrol wordt daarin vertolkt door Laura Antonelli, en ik voelde me sterk aangetrokken tot haar. Niet evident als je weet dat ik homo ben. Ik vind het interessant hoe fluïde je leven en je seksualiteit zijn, hoe snel het kan verschuiven. Niemand kan voorspellen wat er zal gebeuren als je de deur uitstapt. Ik denk niet dat Tomas, het centrale personage in ‘Passages’, het had kunnen voorspellen. En dat is de start van het drama.»
Je moest met andere woorden een actrice vinden die evenveel impact kon hebben als Laura Antonelli. Hoe ben je bij Adèle Exarchopoulos uitgekomen?
«Als ik acteurs kies, is het vaak omdat ik ze in een film heb opgemerkt. Dat geldt ook voor de drie hoofdacteurs in deze film. Franz Rogowski, die Tomas speelt, viel me op in ‘Happy End’ van Michael Haneke, Ben Whishaw is me bijgebleven sinds ‘I’m Not There’ van Todd Haynes, en Adèle Exarchopoulos ken ik vooral van de film ‘Sybil’. Ik moet toegeven dat ik ‘La vie d’Adèle’ nog altijd niet gezien heb. Adèle is fenomenaal. Ik hoorde iemand haar vergelijken met Sophia Loren, maar voor mij heeft ze meer gemeen met Jeanne Moreau. Ze is tegelijk alledaags en een godin.»
Het hoofdpersonage, Tomas, is een filmmaker. Hij is ook ontegensprekelijk een narcist die geen rekening houdt met de gevoelens van anderen. Kan zo iemand überhaupt goeie films maken?
(lacht) «Goeie vraag. Het grappige is dat ik me vanmorgen zelf ook die bedenking maakte, omdat ik een collega tegen het lijf liep van wie ik vond dat hij bijzonder weinig empathie toonde. Ik veronderstel dat mensen verschillende soorten films maken, afhankelijk van wat hen interesseert. Het een sluit het andere ook niet uit. Iemand als Fassbinder [de notoire Duitse cineast uit de jaren 1970, nvdr.] was duidelijk een narcist maar had niettemin enorm veel inzicht in menselijke relaties.»
Kunnen narcisten ooit veranderen?
«Ook dat hangt af van de persoon, denk ik. Als hun narcisme een stoornis is, zullen ze het waarschijnlijk moeilijk hebben. Maar bij Tomas is het volgens mij niet ziekelijk. Hij heeft misschien wel sociopathische trekjes, maar er is hoop voor hem. Dat zie je ook aan het einde van de film. Anders zou het verhaal trouwens geen waarde hebben.»
Tomas zegt dat hij altijd een soort crisis doormaakt telkens wanneer hij een film afwerkt. Herken je dat zelf ook?
«Niet op die manier. Maar het is wel zo dat een film maken een ervaring is die je tekent. Het brengt druk met zich mee die traumatiserend werkt. Na ‘Passages’ droomde ik bijvoorbeeld zes weken lang dat ik op de set stond, dat ik moest maken dat de planning voor de dag afgewerkt was. Films maken is een vorm van trauma maar gelukkig ook van genot.»
Van genot gesproken: de vrijscènes in ‘Passages’ zijn verfrissend levensecht en krachtig. Hoe belangrijk zijn die scènes?
«Ik wou vooral geen preutse film maken. Het moest recht voor de raap zijn. Als inspiratie heb ik samen met mijn acteurs onder meer ‘Taxi zum Klo’ bekeken, een Duitse film uit de jaren 1970 die weliswaar nog veel langere seksscènes heeft. En ‘Je tu il elle’ van Chantal Akerman, waarin ze haar eigen lichaam centraal zet. Je moet je er tegenwoordig bijna aan herinneren dat het mogelijk is om met onbevangen blik naar lichamen te kijken. En naar intieme relaties tussen mensen. In mainstream media mag dat blijkbaar niet meer.»
Review ****
Voor Tomas (rol van Franz Rogowski, één van de meest opmerkelijke Europese acteurs van dit moment) is het simpel: hij gaat een relatie aan met de persoon tot wie hij zich aangetrokken voelt. Oké, hij zit al in een langdurige relatie met de minzame Martin (gespeeld door Ben Whishaw), maar die moet zich maar neerleggen bij de feiten. Omdat Tomas zoveel charme aan de dag kan leggen, komt hij er toch mee weg. Wanneer hij echter iets begint met de mooie Agathe (Adèle Exarchopoulos) begint zijn liefdesleven in het honderd te lopen. ‘Passages’ gaat in wezen over een volwassen man met de wispelturigheid en emotionele rijpheid van een kind. Hij gaat ervan uit dat hij zich alles kan permitteren zolang hij het maar eerlijk opbiecht. Aan gevolgen denkt hij niet. Het frappante is dat regisseur Ira Sachs dan weer bijna enkel de gevolgen van Tomas’ beslissingen laat zien, waardoor de hoofdfiguur constant met zijn kop tegen de muur lijkt te lopen. Een overtuigend, broeierig en verduiveld sexy relatiedrama.
Alles wat je echt wilt weten vind je op Metrotime.be