MOVIES. ‘Boy from Heaven’: «Het conflict tussen kerk en staat is al heel lang aan de gang in Egypte»
Regisseur Tarek Saleh, zoon van een Egyptische vader en een Zweedse moeder, staat sinds zijn kritische politiedrama ‘The Nile Hilton Incident’ op de zwarte lijst van de Egyptische overheid. De kans is klein dat zijn nieuwe film, ‘Boy from Heaven’ (prijs voor beste scenario in Cannes), de gemoederen zal bedaren. Maar daar maalt hij niet om, zegt hij.
Tarek Saleh: «Ik heb een Zweeds paspoort, dus ik maak me geen zorgen. Zet dat maar op mijn grafsteen. (lacht) Ik haat het wanneer filmmakers moedig zijn omdat ze zogezegd hun nek uitsteken. Als je echte moed wil zien, moet je naar mijn Egyptische vrienden kijken, die de waarheid zeggen, opgepakt en gefolterd worden en na hun vrijlating gewoon de waarheid blijven zeggen.»
Het is niet duidelijk wanneer ‘Boy from Heaven’ zich precies afspeelt. Waarom laat je dat in het midden?
«Eerst en vooral: het is fictie. Ik wou dat het verhaal tijdloos zou lijken. Het conflict tussen kerk en staat is al heel lang aan de gang in Egypte. Duizenden jaren geleden had je al de farao Achnaton, die maar in één enkele god geloofde en daarmee frontaal inging tegen de priesters. Dat heeft hij trouwens met zijn leven bekocht. En eigenlijk vind je het conflict terug in elke beschaving.»
Het valt op dat er nauwelijks vrouwelijke personages zijn in de film, zelfs niet bij Adam thuis. Waarom is dat?
«Alle mannen weten dat het leven snel vreselijk wordt zonder vrouwen. Er ontwikkelt zich al snel een toxische en onleefbare omgeving. Dat zie je in gevangenissen, in het leger, noem maar op. In de Egyptische cultuur is de vader de straffende figuur en de moeder de zorgende figuur. Die rollen liggen duidelijk vast. Omdat Adams moeder overleden is, is hij opgegroeid zonder die zorgzame invloed. Hij is gelovig maar hij vreest de dood, omdat hij weet wat het betekent om iemand te verliezen.»
Wat zeg je tegen mensen die aanstoot nemen aan jouw portret van de islam?
«Dat ze moeten kalmeren en naar de film kijken, want dat hebben ze waarschijnlijk niet gedaan. Wie ‘Boy from Heaven’ een aanstootgevende film vindt, heeft de Koran niet gelezen of heeft geen deftige opleiding genoten. De islam is een brede godsdienst, met veel gezichten. De meeste daarvan zijn intelligent en verfijnd. Maar om mijn vader te citeren: klootzakken vind je overal.»
Boy from Heaven ****
Adam, een simpele Egyptische visserszoon, kan het niet geloven: hij mag in Caïro gaan studeren aan Al-Azhar, een van de meest prestigieuze islamitische universiteiten. Na de dood van de grootimam is daar echter een machtsstrijd aan de gang, waar de jongen plots in verwikkeld raakt. ‘Boy from Heaven’ is niet alleen een slim uitgetekende en emotionele thriller, hij gunt de kijker ook een blik achter de schermen van een instituut dat de meesten onder ons niet zullen kennen. Dubbele dank aan regisseur Tarek Saleh.
‘Boy from Heaven’ speelt nu in de zalen.