MOVIES. Viggo Mortensen schittert in nieuwe David Cronenberg: «Ik zie dit als een klassieke film noir»

Cronenberg schreef dit script 24 jaar geleden al. Waarom is het nog steeds relevant?

Viggo Mortensen : «David had het toen al over de impact van het milieu op het lichaam, en dat is zeker niet beter geworden. We hebben allemaal microscopische plasticdeeltjes in het lijf, hoe gezond we ook eten. De klimaatverandering is bovendien meer aanwezig dan ooit. We hebben de film in Griekenland gedraaid, waar het 45 graden was en er voortdurend bosbranden woedden. Onze relatie met sociale media en technologie zit er bijvoorbeeld ook in.»

Wat doe je zelf om het milieu te beschermen?

«Ik probeer me verantwoordelijk te gedragen. Ik koop zo weinig mogelijk dingen in plastic, ook al kost me dat meer moeite. Het is zoals de manier waarop ik nieuws consumeer. Ik probeer zo goed mogelijk op de hoogte te blijven door naar zoveel mogelijk uiteenlopende nieuwsbronnen te luisteren. Ook zenders waar ik het niet mee eens ben, zoals Fox News. Ik lees kranten uit verschillende delen van de wereld, om me een zo volledig mogelijk beeld te vormen van een situatie. Ook dat vergt wat meer moeite. Het betekent dat ik wat vroeger moet opstaan. Maar het is het waard.»

‘Crimes of the Future’ doet op bepaalde vlakken denken aan ‘Crash’. Toen die in 1996 voorgesteld werd in Cannes was het een groot schandaal. ‘Crimes of the Future’ werd echter op applaus onthaald. Hoe verklaar je dat verschil?

«David Cronenberg is zijn tijd altijd vooruit geweest. Ik denk dat de wereld nu meer mee is met hem. De mensen zijn het vandaag veel meer gewoon om films en series te zien die uitdagende thema’s onder handen nemen. En niet alleen cinefielen of fans van Cronenberg. Hij heeft ook een enorme invloed gehad op veel filmmakers, en die hebben ervoor gezorgd dat zijn werk nu meer aanvaard wordt.»

Kristen Stewart zei in Cannes dat ze eigenlijk geen flauw idee had waar het verhaal over ging toen ze het script las. Jij wel?

«Ik kon me er wel iets bij voorstellen, ja. Ik zie dit als een klassieke film noir. Voor de meeste personages loopt het niet zo goed af, er is verraad, er zijn dubbelagenten, er is veel aan de hand. De film speelt zich ook grotendeels ’s nachts af, met veel schaduwen. Maar er zitten nog veel andere thema’s in, zoals censuur, zelfcensuur en onderdrukking. Ik ga nu niet beweren dat ik alle nuances meteen doorhad, maar ik zag waar hij naartoe wou. David en ik zitten al langer op dezelfde golflengte. We hoeven meestal niet veel te praten op de set.»

Cronenberg verkoopt op SuperRare foto’s van zijn nierstenen als NFT. Heb je er al eentje gekocht?

«Ik heb ervan gehoord. Ik kan niet zeggen dat het me verbaast. (lacht) Voor mij is het eigenlijk vooral een grap. David heeft een apart gevoel voor humor, zowel in zijn films als in het dagelijkse leven. Dat snappen de mensen niet altijd. Ik heb er geen gekocht. Ik moet toegeven dat ik niet eens weet hoe zo’n NFT werkt. Ik ben niet zo enthousiast bezig met technologie als David. Hij is als een kind wat dat betreft.»

Is er iets wat jij niet zou doen in naam van de kunst?

«Ik ga niemand dwingen om iets te doen tegen zijn of haar wil. Ik ga mensen niet bewust pijn doen. Moedwillige wreedheid is onvergeeflijk in ons vak, en ik denk dat David het daarmee eens is. Tegelijk trek ik me niets aan van gangbare sociale normen. Ik zal het niet laten om naar bepaalde landen te gaan omdat het zogezegd ‘not done’ is, of bepaalde dingen niet zeggen omdat ze indruisen tegen de publieke opinie. Daar maak ik me geen zorgen om.»

Crimes of the Future ****

Wat je mening over de films van David Cronenberg ook is, je kan onmogelijk ontkennen dat niemand cinema maakt zoals hij. Het is niet omdat niemand het geprobeerd heeft. Integendeel, ‘Cronenbergiaans’ is een gevestigde term geworden, en die verwijst naar verhalen over lichamelijke mutaties en personages die ermee in het reine proberen te komen. In ‘Crimes of the Future’ zet de Canadese regisseur nog eens in de verf wat dat betekent. De film speelt zich af in een nabije toekomst en gaat over een artiest (rol van Viggo Mortensen) die unieke performance-kunst bedrijft: publieke chirurgische ingrepen om de bizarre organen te verwijderen die in zijn lijf groeien. En dat is nog maar het begin. Cronenberg weeft er een intrigerend, surrealistisch, vaak droogkomisch en al even vaak pervers erotisch universum rond, met een bijzondere vertolking van Kirsten Stewart als geïntrigeerde ambtenaar. ‘Crimes of the Future’ is geen spek voor ieders bek, laat dat duidelijk zijn. Maar fijnproevers weten waarheen

‘Crimes of the Future’ speelt nu in de zalen.