Verkleint reparatie-index de afvalberg?

In zijn strijd tegen geprogrammeerde veroudering, keurde het Europees Parlement in december 2020 een resolutie goed voor het recht op reparatie van elektronische apparaten. Concreet moet dit uitmonden in een reparatie-index op bepaalde producten.

Het Franse model

Frankrijk heeft alvast wat voorsprong genomen. In het kader van de antiverspillingswet is deze index nu verplicht voor vijf categorieën van elektrische en elektronische producten: smartphones, laptops, wasmachines, televisies en elektrische grasmaaiers.

Deze reparatie-index omvat verschillende criteria, zoals de beschikbaarheid van documentatie (gebruiks- en onderhoudsadvies), het feit dat het toestel gemakkelijk kan worden gedemonteerd (toegang en gereedschap), de beschikbaarheid van reserveonderdelen en de prijs daarvan. Het doel van deze index is consumenten te sensibiliseren en te informeren over de herstelbaarheid van hun apparaat.

Hoe hoger de index, hoe makkelijker het apparaat te herstellen is. De nieuwe iPhone 13 heeft bijvoorbeeld een reparatie-index van 6,2/10, aanzienlijk minder dan de Fairphone 4 (9,2/10) maar beter dan de Huawei P20 Lite (5,8/10). In Frankrijk is het de bedoeling dat de reparatie-index geleidelijk een duurzaamheidsindex wordt. Daarvoor zullen tegen 2024 nieuwe criteria ingevoerd worden, zoals de stevigheid en betrouwbaarheid van de producten.

Impact op de fabrikanten

De reparatie-index is niet alleen nuttig voor de consument. Het pusht fabrikanten ook om hun toestellen te verbeteren en zo de best mogelijke score te behalen. De iPhone 11 heeft bijvoorbeeld een index van 4,6/10, de iPhone 12 behaalt een score van 6/10 en Apples nieuwste model, de iPhone 13, krijgt 6,2/10. Een hele verbetering in slechts drie jaar tijd. Maarten Depypere, verantwoordelijk voor het reparatiebeleid bij iFixit, de organisatie die de index in Frankrijk heeft helpen invoeren, vertelt aan de website Frandroid dat ook Samsung inspanningen heeft geleverd om bepaalde vervangonderdelen makkelijker verkrijgbaar te maken en reparatiehandleidingen te voorzien. De nieuwste high-end smartphone van de Koreaanse fabrikant, de S21, heeft een handleiding van 40 pagina's die in detail en met schema's uitlegt hoe het toestel uit elkaar te halen en bepaalde onderdelen te vervangen.

Binnenkort ook in België?

In Frankrijk zijn verkopers sinds 1 januari 2021 verplicht de indexscore dicht bij de prijs te vermelden op het moment van de aankoop. Maar pas vanaf 1 januari 2022 zullen er sancties volgen. En hoe zit het met België? Voorlopig is er niets concreets en lijkt ons land een Europese verplichting af te wachten. Maar dat kan nog vele jaren duren. De EU heeft de reparatie-index lang voor zich uit geschoven met het argument dat die te ingewikkeld zou zijn. Maar het Franse voorbeeld bewijst dat het kan en helemaal niet zo moeilijk is. Bovendien krijgt de EU te maken met stevig gelobby om de prijs van reserveonderdelen niet op te nemen in de reparatie-index. Toch belet niets België om voorsprong te nemen en het Franse model te volgen.

Test Aankoop pleit al enkele jaren om reparaties toegankelijker te maken. «We zijn ervan overtuigd dat iedereen sneller voor een reparatie zal kiezen als die toegankelijker wordt. Daarom steunen we de campagne 'Recht op Repareren' van Repair&Share (een initiatief van Netwerk Bewust Verbruiken). We roepen fabrikanten, handelaars en politici op de krachten te bundelen en consumenten dit recht op reparatie te geven», zegt de organisatie op haar website. Test Aankoop steunt de petitie van Repair&Share, die politici, fabrikanten en retailers vraagt de wettelijke garantie uit te breiden, reparatiehandleidingen en vervangonderdelen ter beschikking te stellen en te investeren in reparatiediensten. De petitie werd intussen al meer dan 7.000 keer ondertekend.