Elke dag verdwijnt een voetbalveld aan Vlaams bos
Tussen 2001 en 2021 werd in Vlaanderen 5.088 hectare bos met vergunning gekapt. Dat komt overeen met gemiddeld 242 hectare per jaar of ongeveer een voetbalveld per dag, zo blijkt woensdag uit een nieuw rapport van milieuorganisaties BOS+ en Greenpeace. Bovendien wordt er, ondanks de compensatieplicht, nog steeds meer bos gekapt dan dat er wordt aangeplant. De milieuorganisaties pleiten daarom voor een onmiddellijk moratorium op het kappen van de meest waardevolle bossen en een algemene ontbossingsstop tegen 2030.
BOS+ en Greenpeace brachten de evolutie van de bossen in Vlaanderen in kaart. Daaruit blijkt dat er tussen 2001 en 2021 5.088 hectare bos verdween, goed voor een brutoverlies van 3,5% van het totale bosgebied. Bovendien bleef de oppervlakte vergunde ontbossing in die periode ook toenemen. Dat terwijl Vlaanderen, met een bosoppervlakte van 10%, sowieso al tot de meest bosarme regio’s van Europa behoort.
Gebrek aan compensatie
Daarnaast blijken ook de compensatiemaatregelen niet te volstaan. Door verschillende uitzonderingen op het ontbossingsverbod, zoals bijvoorbeeld natuurontbossingen en bepaalde ontbossingen in landbouwgebied, wordt namelijk lang niet al het gekapte bos gecompenseerd. Zo werd er in de eerste drie jaar van deze legislatuur minstens 1.414 hectare gekapt, terwijl er maar 1.135 hectare werd gecompenseerd of hersteld. Dat betekent een verlies van 279 hectare op drie jaar tijd.
Door de ondermaatse monitoring en beheer liep de achterstand qua boscompensatie bovendien al op tot 1.500 hectare.
Versnippering
Bovendien loopt nog eens een derde van alle bosgebied in Vlaanderen het risico te verdwijnen omdat het om zonevreemd bos gaat. Dat betekent dat deze bossen in de praktijk gemakkelijker kunnen worden gekapt. Dat wordt dan wel elders gecompenseerd, maar dat leidt volgens de milieuorganisaties vooral tot meer versnippering. Nu al is meer dan de helft van de bossen in Vlaanderen kleiner dan 2,5 hectare.
Bos en aaneengesloten groen verdwijnt ook van woon-, industrie- en recreatiegebieden naar zachtere bestemmingen, zoals landbouwgebied. Zo verdween sinds 2009 10% van het bos en aaneengesloten hooggroen in stedelijk gebied. Daar komt nog eens bij dat die nieuwe, jongere bossen ook veel minder CO2 opslaan dan oude bestaande bossen.
«Bos moet beter beschermd worden»
«De dynamieken die het rapport blootlegt tonen aan dat er de voorbije jaren, ondanks grote inspanningen voor bosuitbreiding, nog te weinig stappen werden gezet voor de betere bosbescherming die we zo dringend nodig hebben», zegt Laure De Vroey van BOS+.
Daarom lijsten Greenpeace en BOS+ een reeks aanbevelingen op om van bosbehoud een prioriteit te maken. Het gaat dan onder meer om een onmiddellijk moratorium op de vernietiging van de meest waardevolle bossen en een algemene ontbossingsstop tegen 2030, maar ook om een strengere boswetgeving en financiële prikkels voor gemeenten om bossen te vrijwaren.
Voor hun analyse gebruiken de milieuorganisaties bos in de brede zin. Het gaat om zowel bos, als aaneengesloten hooggroenzones. Dat zijn zones hoger dan 3 meter, met een oppervlakte van minstens 0,5 hectare, een lengte/breedteverhouding van minstens 2,5, en een sluitingsgraad van de boomkronen van minstens 50%.