Arnout Van den Bossche?: «?Humor is mijn medicijn tegen een burn-out?»

Volgend jaar mogen we jou als cartoonist bij Metro verwelkomen. Welke onderwerpen ga je aankaarten?

“Het zullen cartoons zijn voor de pendelaar die dagelijks naar zijn werk vertrekt en alles wat daarna gebeurt: mensen die de trein nemen, bazen, collega's, briefings, e-mails… Kortom, alles wat met het kantoorleven te maken heeft. Kantoorellende staat daarbij centraal. Dat is in de zaalshow en het boek ook zo. Ik kijk niet naar wat mensen meemaken als ze een burn-out hebben, maar eerder naar wat ertoe leidt. Ik zie de absurditeit van het werk en mensen die zich erin opjagen. Ik wil de mensen een spiegel voorhouden zodat ze leren lachen met het werk en relativeren. Dat is puur entertainment.”

Je was vroeger een ingenieur, maar werd dan fulltime comedian. Je hebt dus een heel andere wending genomen in je leven. Wat heeft ervoor gezorgd dat je die switch maakte?

“Ik trad af en toe al op als stand-upcomedian terwijl ik werkte. Dat gaf mij positieve energie en hielp mij mijn eigenlijke job te overleven. Toen heb ik tot ieders verbazing de Humo's Comedy Cup gewonnen. Ik kreeg toen aanvragen, maar had niet genoeg verlof­dagen om er iets mee te doen. Dus heb ik een jaar loopbaanonderbreking genomen. En dat jaar is ondertussen zeven jaar geworden.“

“Ik merkte toen ik in loondienst was dat er al altijd iets niet goed zat bij mij. Ik wou op mijn eigen benen staan, maar ik wist niet goed hoe. Stand-up was mijn eerste concrete opportuniteit om zelfstandig te worden. Het zat misschien al langer in mij, maar tot die wedstrijd heb ik dat nooit serieus genomen. Voor mij was dat ook een beetje een medicijn. Het gaf mij energie terwijl mijn job mij leegzoog.”

Je hebt zelf al ook een burn-out gehad. Wat gebeurde er toen met jou?

“Ik heb als comedian op de rand van een burn-out gestaan. Ik trad zes keer per week op en was voortdurend op de baan. Dat heeft serieus aan mij gevreten. Het vertrok vanuit angst voor mijn volgende show, want ik had geen inspiratie doordat ik altijd onderweg was. Je ziet dan nergens de fun van in en wil niet meer onder de mensen komen. Het ergste is dat je aan je eigen capaciteiten begint te twijfelen en je zelfvertrouwen verdwijnt.”

Welke aanpassingen heb je dan gemaakt?

“Ik ben beginnen te sporten en heb mijn smartphone weg gedaan: geen Facebook meer en minder computer. Verder ging ik minder werken en kwam meer onder de mensen. Ik ben ook vrijwilligerswerk gaan doen en dat deed deugd. Ik deed eens iets waar geen centen bij komen kijken, gewoon uit overtuiging. Het is echt een mentale klik die je moet maken en het is raar hoe snel het dan gaat. Je moet niet teveel luisteren naar je angsten en niet denken dat het niet gaat lukken. Zeg even ‘foert' en het zal wel goed komen.”

Heb je soms moeite om niet in oude gewoontes te hervallen?

“Ja soms gebeurt dat en meestal begint dat met te veel werk. Dan sluit je je weer af en wordt je wereld weer te klein. Je krijgt ook fysieke klachten zoals rugpijn, hoofdpijn of een verkoudheid die niet over gaat. Dat zijn zo'n typische dingen. Maar ik zie de signalen bij mijzelf, dus ik kan ze vrij snel oppikken. Wanneer ik mijn humor verlies dan weet ik dat er iets aan de hand is.”

Ligt het dan aan het werk of aan de persoonlijkheid?

“Onder een hoge werkdruk kan natuurlijk iedereen daaronder leiden, maar je hebt wel mensen die er vatbaar voor zijn. Dat zijn de mensen die verantwoordelijkheidszin hebben, perfectionist­isch zijn en hoge eisen aan zichzelf stellen. Zij willen altijd goed doen voor een ander, maar vergeten zichzelf.”

Je geeft ook zaalshows: ‘Burn-out voor Beginners'. Hoe kaart je het onderwerp aan?

“Daar ga ik 100% voor de vergeten humor. Ik kijk vooral naar wat de oorzaken zijn van de ellende op het werk die er altijd te veel aan wordt bij een burn-out. Daar hou ik mensen een spiegel voor en zeg ik hoe absurd het werk vandaag de dag is. Het gaat dan bijvoorbeeld over het verschil tussen hoe je denkt dat er vergaderd wordt, hoe het zou moeten en hoe het effectief gebeurt. Cursussen en methodologie laat ik over aan de consultant, want ik vertel niets belerend. Bij mij kan je gewoon een keer goed komen lachen. Zelfs mensen die zelf in een burn-out zitten of gezeten hebben vinden het heel plezant.“

In je gelijknamig boek som je met heel wat humor ook de valkuilen van een job op. Wat is je belangrijkste tip?

“De grondslag is altijd dat we moeten relativeren. We moeten proberen in te zien waar we mee bezig zijn en de humor ervan inzien. In het boek staat een schriftelijke neerslag van de voorstelling, maar er staat ook wat meer in. Zo zijn er absurde en totaal ongeloofwaardige situaties die ik meegemaakt heb, maar die wel echt gebeurd zijn. Mensen zien dan in dat het bij hen ook zo is en dan kunnen ze er weer mee lachen. Ik kies de kaart van humor eigenlijk als medicijn tegen burn-out, tegen overspannen zijn. Hier en daar staat er ook een tip. Als iemand op een vergadering bijvoorbeeld altijd het woord neemt, dan moet je niet meer gaan. Zo simpel is het. Maar ik ga niet belerend zijn. Nee, ik kies de kaart van de humor en die is blijkbaar wel krachtig. Dus ik hou het daarbij.”

Amrdip Singh