Koffie en slaap: hoe zit dat nu precies?

Maar wat doet cafeïne in koffie dan precies met je? Slaapexpert en neurofysioloog Leo van Woerden geeft antwoord op wat koffie nu precies met ons lichaam doet en of het klopt dat koffie echt zo slecht is voor je slaap.

Cafeïne en koffie

Het zit zo: gedurende de dag produceren je hersenen afvalstoffen. Uiteindelijk word je slaperig van de ophoping van deze afvalstoffen. Je brein geeft dus een signaal af dat het tijd wordt om de hersenen ‘te reinigen’, legt van Woerden uit.

Slapen is dan de oplossing. Tijdens je slaap ruimen je hersenen namelijk de afvalstoffen op. Maar nu komt het: cafeïne blokkeert het gevoel van je slaperigheid en geeft het signaal af dat je brein nog wel even zonder slaap door kan gaan.

Een voorbeeld

Even een voorbeeld ter verduidelijking van de werking van cafeïne. Op aarde is de hoge uitstoot van CO2 een groot probleem. We verbranden onze fossiele brandstoffen met als gevolg dat we overmatig CO2 als afval produceren. In het algemeen geldt; als er iets verbrandt, dan ontstaat er afval.

De mens verbrandt de hele dag door calorieën. Je hersenen wegen maar 1.5 kg (minder dan 2 procent van je lichaamsgewicht) maar 20 procent van ons totale energieverbruik komt voor rekening van onze hersenen! Als je calorieën verbrandt, creëer je afvalstoffen, waaronder de stof Adenosine.

Door onder meer Adenosine ga je je slaperig voelen. Cafeïne in koffie zorgt ervoor dat Adenosine zijn werking niet kan uitoefenen. Hierdoor zul je je dus minder moe voelen terwijl je wel veel energie verbruikt. Cafeïne geeft je dus eigenlijk niet meer energie, maar onderdrukt het slaperige gevoel.

Cafeïne ruimt geen afvalstoffen op, het zorgt er alleen voor dat je niet toegeeft aan het natuurlijke proces in je brein. Namelijk: slapen om je afvalstoffen op te ruimen. Uitgebreide analyse van studies wijst uit dat dagelijks gebruik van cafeïne geen aantoonbare verbetering geeft van je geheugen of denkvermogen. Ander onderzoek wijst tevens uit dat cafeïne je slaap wel sterk negatief beïnvloedt.

Prettig overdag, niet ‘s avonds

Overdag tijdens een drukke werkdag kan het prettig zijn om goed wakker te blijven, maar ‘s nachts wil je natuurlijk lekker kunnen slapen. Onderzoek wijst uit dat cafeïne, voor zover ‘s nachts nog aanwezig in je lichaam, kan leiden tot verkorting van je slaapduur en vermindering van de kwaliteit van je slaap.

Je slaapt minder diep. Terwijl een goede diepe nachtrust juist is belangrijk voor je gezondheid. Een ander bijkomend nadeel: je brein probeert te compenseren voor de chronische cafeïne inname. Je hersenen worden namelijk steeds gevoeliger voor dit ‘slaperige’ stofje.

Je hebt dus steeds meer cafeïne nodig om het slaapgevoel tegen te gaan. Je brein blijft echter afvalstoffen produceren en gedurende de dag stapelt de Adenosine zich gewoon verder op in je brein. Als de cafeïne is uitgewerkt dan komt de spreekwoordelijke man met de hamer die jou je enorme middagdip bezorgt.

Luister naar je lichaam

Het is belangrijk om goed te luisteren naar je lichaam. Een slaperig gevoel is dus een waarschuwing van je brein om even rustig aan te doen en te gaan slapen. Als je dit signaal negeert of maskeert met een kop koffie, dan resulteert het uiteindelijk in de behoefte om nog meer en langer te slapen.

‘s Nachts kan het overmatige koffiedrinken zorgen voor slaapproblemen waardoor je de dag erna nog meer behoefte hebt aan koffie. Een vicieuze cirkel waar dus een oplossing voor is! Luister naar je lichaam en drink in de middag en avond geen cafeïne houdende producten meer. Houd er rekening mee dat van een dubbele espresso er nog een espresso in je bloed zit na 6 (!) uur.

Kortom

Cafeïnehoudende producten kunnen je een gevoel van energie geven. Het kan je helpen betere prestaties te leveren. Maar… de ’s avonds nog in je lichaam aanwezige cafeïne zorgt ervoor dat je minder goed en minder diep slaapt. Dit is voor je gezondheid en energieniveau de volgende dag juist weer een probleem.

Zorg er daarom voor je dat je overdag zo vroeg mogelijk stopt met cafeïne houdende producten te nuttigen zodat je lichaam vrij is van cafeïne als je ’s avonds gaat slapen. Slaap is namelijk een van de belangrijkste processen om je hersenen in optimale conditie te krijgen voor de volgende dag.

Na een goede nachtrust heb je meer energie, je geheugen werkt beter en je presteert beter. Slaap geeft dus meer energie dan cafeïne!