Thuiswerken zorgt voor meer psychische klachten, maar wat kan je eraan doen?
Steeds meer mensen melden zich langdurig ziek vanwege psychische problemen. Het vele thuiswerken lijkt hiervan de boosdoener te zijn. Waarom zorgt het thuiswerken voor meer psychische klachten? Hoe ga je het gesprek aan met je leidinggevende als je nu niet zo lekker in je vel zit?
Er wordt al langer een toename in ziekteverzuim door psychische klachten gesignaleerd. Zorgverzekeraar ASR meldde onlangs al dat stress en druk door het thuiswerken leidt tot meer burn-outs en andere psychische klachten. Zij zagen dat zowel het aantal klachten als de duur van het ziekteverzuim fors toenam.
Volgens de laatste cijfers van het Nederlandse ArboNed en HumanCapitalCare, waar ongeveer een miljoen werkenden onder vallen, zitten van elke honderd ziekmeldingen vijftien mensen langer dan zes weken thuis. Ter vergelijking: vorig jaar waren dat er nog tien op de honderd.
Waarom thuiswerken zorgt voor meer psychische klachten
Gelukspsycholoog Josje Smeets legt uit waarom het thuiswerken de grootste reden is voor deze psychische klachten: «Mensen zijn sociale dieren, we hebben elkaar nodig om te overleven. Ons brein geeft een beloning in de vorm van een gelukshormoon af als we met elkaar in een ruimte zitten en elkaar in de ogen kunnen kijken.»
Thomas Pruijsen is projectmedewerker Werk bij MIND, een maatschappelijke organisatie die onder andere psychische klachten op het werk bespreekbaar wil maken. Ook hij denkt dat het gebrek aan interactie met onze collega’s een grote rol speelt. «Veel mensen vinden het daarnaast lastig om de balans te bewaren als ze thuiswerken. Je gaat snel nog even langer door. Het werk is meer onderdeel van ons privéleven geworden.»
Op het eerste gezicht lijkt thuiswerken comfortabel, maar er zitten veel nadelen aan. «Je rolt zo vanuit je bed naar je kantoor, comfortabel in je joggingpak», zegt Smeets. «Maar het brein vindt het op die manier heel lastig om werk en privé te scheiden. Het snapt niet meer wanneer hij adrenaline moet afgeven om gefocust te kunnen werken, en wanneer je juist moet ontspannen.» Normaal gesproken weet je brein dat het in de actiestand moet komen doordat je je aankleed en naar werk reist.
Gesprek aangaan met je leidinggevende
Zowel Smeets als Pruijsen raden aan om met je leidinggevende te praten als je momenteel niet lekker in je vel zit. «Het zit nog niet genoeg in ons DNA om op zo’n moment naar onze leidinggevende te stappen», zegt Pruijsen. «Daardoor komt het gesprek nu vaak te laat, als je thuis komt te zitten vanwege psychische klachten.»
Volgens hem kan je beter naar je leidinggevende stappen op het moment dat je merkt dat je energielevel afneemt. «Dan kan je er namelijk tijdig iets aan doen», zegt hij. Pruijsen snapt wel dat dit gesprek spannend is en dat het per bedrijf en per sector kan verschillen hoe moeilijk het is om die drempel over te gaan.
Manager is bereid om te luisteren
Vaak denken we namelijk dat onze manager anders naar ons gaat kijken en ons daardoor in de toekomst misschien niet die gewenste promotie toespeelt. «We vullen dat vaak in voor onze manager», zegt hij. «Heb je echt dit gevoel? Spar dan eerst eens met collega’s of een vertrouwenspersoon op werk. Als je dan besluit het gesprek aan te gaan, geef dan gewoon bij je manager aan dat je bang bent voor je toekomstperspectief. Wees hier open over.»
Ook Smeets ziet dat we te veel invullen wat onze leidinggevende ervan gaat vinden. «Werknemers die bij mij komen, vinden het vaak lastig om het te vertellen. Ze zeggen dan: ‘Maar je kent mijn manager niet’. Ik daag ze altijd uit om toch het gesprek aan te gaan. Vaak zie je dat de leidinggevende hier heel erg voor open staat. Die heeft vaak al lang gerealiseerd dat je niet goed in je vel zit.»
Omdat het per werksituatie verschilt hoe je het gesprek het best kan aanpakken, is er niet één gouden tip. «Natuurlijk is het verstandig om het goed voor te bereiden», zegt Pruijsen. «Spits het daarnaast echt toe op de werksituatie. Wat doen de psychische klachten met je en wat heb jij nodig van je leidinggevende?»
Drempel verlagen
Pruijsen en Smeets geven beiden nog mee dat leidinggevenden ook meer hun best moeten doen om de drempel te verlagen. «Vraag gewoon eens hoe het met je team gaat», raadt Pruijsen aan. «En spreek bijvoorbeeld ook eens uit wat jij van deze hele situatie vindt. Als jij aangeeft wat je lastig vindt en meer openheid creëert, zullen werknemers hier ook opener over worden.»
«Het is van essentieel belang dat managers nu coachende leiders worden», voegt Smeets toe. «Verschuif de focus naar de werk-privé balans. Die output komt later weer wel.»
Wat kan je doen om het thuiswerken minder stressvol te maken?
Tijdens een lange periode van thuiswerk moeten we extra goed op onze werk-privébalans letten. Ben je nog niet toe aan een gesprek met je leidinggevende? Een aantal tips van Smeets, gelukspsycholoog en auteur van ‘Happy in 100 dagen’, om het thuiswerken minder stressvol te maken:
- Trek die joggingbroek uit en kleed je gewoon aan. «Als je ‘s avonds je werkkleding uitdoet, is dat een teken voor je brein dat je nu kunt ontspannen.»
- Vul het thuiswerk zoveel mogelijk in als een dag op kantoor. „Fiets bijvoorbeeld een rondje in je wijk als je normaal gesproken naar werk fietst.”
- Houd zoveel mogelijk contact met je collega’s. «Vraag op Teams of via een videocall hoe iemands weekend of avond is geweest.»