UZ Gent lanceert zelftest voor psychische klachten bij zwangerschap
Het UZ Gent heeft een zelftest gelanceerd om psychische klachten op te sporen bij vrouwen in de perinatale fase. Eén op de vijf vrouwen kampt met psychische problemen tijdens of na de zwangerschap, maar vaak worden die niet herkend. Bovendien is het niet vanzelfsprekend om de stap naar hulpverlening te zetten. De onlinetherapie kan helpen voor (toekomstige) ouders die voelen dat er iets niet in de haak is.
Het gaat voornamelijk om milde depressieve of angstklachten tot ernstige stoornissen zoals een postnatale depressie. Bij 75% van de moeders worden die niet herkend. Slechts één op de tien krijgt de juiste hulp. Ook de partners kampen soms met psychische problemen, vooral als de moeder een perinatale depressie doormaakt. Iets minder dan 10% van de partners ontwikkelt depressieve of angstklachten, vaak drie tot zes maanden na de geboorte.
De onlinetherapie is opgedeeld in zes onderdelen: «ouderschap, relaties, zelfzorg, emoties, voelen en denken, en een houvastplan», legt psycholoog Rita Van Damme (UZ Gent) uit. «Je volgt de modules via een voor jou uitgestippeld traject. Maar je kan ook zelf kiezen welke modules je wil volgen en daarbij je eigen ritme bepalen.»
«Als de zelfhulp onvoldoende aanslaat, kan je overstappen naar begeleiding met een hulpverlener», zegt prof. Gilbert Lemmens (UZ Gent). «Spreek erover met je huisarts, vroedvrouw of gynaecoloog of consulteer een psycholoog of psychiater. Op de website vind je ook de contactgegevens van gespecialiseerde hulp.»
Tussenstap voor grote stap
Toch is er ook nood aan een tussenstap die online beschikbaar is, beklemtonen specialisten. «We horen van zowel de vrouwen als hun partners dat de stap naar hulp niet eenvoudig is», aldus Lemmens. «Enerzijds worstelen ze met praktische bezwaren zoals tijdgebrek, geen kinderopvang, te weinig financiële middelen of een taalbarrière. Anderzijds ervaren ze mentale obstakels zoals stigmatisering en weinig kennis over psychische hulp. Daarnaast vinden ze het moeilijk om in te schatten welke emoties normaal zijn in deze periode.»
Ook psycholoog Patrick Luyten van de KU Leuven is overtuigd van de meerwaarde: «We hebben met deze therapie een groot bereik, ze is laagdrempelig, werkt preventief en je kan het volgen op je eigen tempo.»
Laagdrempelige hulp
Gelijkaardige zelfhulptherapie online bestaat trouwens al langer: verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat ze effectief is voor psychische problemen op het vlak van zelfmoordgedachten, depressie en middelengebruik. Internationaal onderzoek toont ook aan dat onlinetherapie in de perinatale periode effectief en laagdrempelig kan zijn als ze rekening houdt met de context van de zwangerschap, de bevalling en het ouderschap.
In Vlaanderen ontbrak het onderzoek tot hiertoe nog. Deelnemers nemen daarom ook deel aan een onderzoek om de tool te verbeteren. Na afloop van het onderzoek zal OnlinePsyHulp, een door de Vlaamse overheid gesteund platform, de therapie gratis openstellen voor alle (toekomstige) moeders en vaders. Er is ook heel wat informatie over depressie en angst.
Het initiatief komt van het Centrum voor perinatale mentale gezondheid van het UZ Gent en het Vlaamse Expertise Netwerk Perinatale Mentale Gezondheid. De website is te vinden op depressiehulp.be/thema/depressie-vormen-perinatale-depressie