Aantal democratieën stijgt, maar kwaliteit democratie daalt
Nooit eerder waren er wereldwijd zoveel landen met een democratisch bestel, maar tegelijk gaat in veel landen, ook in Europa, de kwaliteit van de democratie achteruit. Dat bleek vandaag uit de tweede editie van de "Global State of Democracy", een rapport van International IDEA (Instituut voor Democratie en Verkiezingsassistentie). Het rapport werd dinsdag voorgesteld in Brussel. De instelling wil niet meegaan in het huidige pessimisme over de staat van de democratie, maar erkent dat er "zorgwekkende tekenen zijn van democratische erosie". Die achteruitgang vindt plaats in jonge democratieën, maar ook in landen die al veel langer een democratisch systeem kennen. Opvallend is dat die erosie of terugval ook gebeurt van binnenin de democratie: "Via wettelijke of grondwettelijke hervormingen en beleidsbeslissingen door democratisch verkozen meerderheden", aldus IDEA. De organisatie gebruikt hiervoor de term 'backsliding', of terugval. Sinds 2010 kent gemiddeld per jaar 13 landen zo'n terugval, meer dan dubbel zoveel als in de jaren 2000. In de lijst van landen met een ernstige democratische terugval komen onder meer Hongarije, Polen, Roemenië en Servië voor.
IDEA-topman Kevin Casas-Zamora, die eerder dit jaar oud-premier Yves Leterme opvolgde, wijst er echter ook op dat het negatief narratief dat momenteel de ronde doet niet zonder gevolgen is. "Ons rapport wil daarom enkele nuances toevoegen", aldus Casas-Zamora.
Een van die nuances is dus dat het aantal democratieën blijft stijgen: 62 pct van de landen, goed voor 57 pct van de wereldbevolking - in 1975 waren dat 26 pct van de landen die voor 36 pct van de wereldbevolking stond. Maar daar staat tegenover dat van de 97 democratieën slechts een vijfde in hoge mate beantwoordt aan de vijf kenmerken van een democratie. Landen die op minstens een van de vijf kenmerken laag scoren, zijn voor IDEA zwakke democratieën. Hun aantal is de voorbije tien jaar gestegen: van een op de vijf naar een op de vier democratieën.
Democratie gaat er voor IDEA om dat het volk zijn leiders mag verkiezen, maar draait niet enkel om verkiezingen. Een van de aanbevelingen voor beleidsmakers is dan ook dat ook buiten verkiezingen de kwaliteit van de democratie te verbeteren.
IDEA zegt met dit rapport de enige te zijn die een globale check-up van de democratie organiseert. Ze doet daarvoor beroep op 97 indicatoren, die de periode van 1975 tot 2018 beslaan.
bron: Belga