Allochtone jongeren zijn risicogroep voor pesten

In zijn thesis onderzocht Jop Van der Auwera of er een verschil is tussen allochtone en autochtone jongeren wat pestgedrag betreft. Via schriftelijke en online bevragingen peilde hij bij 1808 leerlingen uit het Vlaamse en Brusselse secundair onderwijs naar hun ervaringen met pesten.

Slachtoffers

Eén op de acht allochtone jongeren geeft in het onderzoek aan het afgelopen jaar slachtoffer te zijn geweest van klassiek pesten (o.a. slaan, uitsluiten, roddels, vernederingen, etc.). Bij de autochtone jongeren is dat slechts één op de twaalf. Van der Auwera ziet een mogelijke verklaring voor dat duidelijke verschil: "Wie aan pestslachtoffers denkt, ziet vaak de jongen met het rode haar of het meisje met de beugel. Zij vormen een makkelijk doelwit omdat ze door die haarkleur of beugel anders zijn. Hetzelfde lijkt te gelden voor allochtone jongeren. Hun afwijkende klederdracht, buitenlandse tongval of donkerdere huidskleur maakt hen anders dan de autochtone jongeren." Die uitleg wordt gestaafd door het feit dat bij cyberpesten de verschillen quasi verwaarloosbaar zijn: 4,7% van de autochtonen geeft aan online te zijn gepest tegenover 6,7% allochtonen. "Op het web is het vaak moeilijker vast te stellen of iemands kleding, taal, culturele gebruiken of huidskleur afwijkt van de aangenomen norm in onze Vlaamse samenleving", aldus Van der Auwera.

Daders

De studie nam ook de daders onder de loep. Ook daar is een duidelijk verschil merkbaar: 11,3% van de allochtone jongeren bekende het afgelopen jaar iemand op klassieke wijze te hebben gepest, terwijl het percentage autochtone pesters (3,1%) opmerkelijk lager ligt. Van der Auwera: "Mogelijk ligt het ‘wij versus zij'-gevoel hier aan de basis van de verschillen. Doordat allochtonen door de meerderheid worden aanzien als ‘anders', krijgen ze een minderwaardigheidsgevoel. Er ontstaat een machtsonevenwicht of een kloof tussen ‘wij, de minderheid' versus ‘zij, de meerderheid'. Door te pesten, trachten ze macht, dominantie en aanzien te verwerven en de machtsverhoudingen te herstellen."

Schoolcultuur zonder stigmatisering

Allochtone jongeren blijken dus vaker als slachtoffer en als dader betrokken te zijn bij pesten. Zal het pesten dan ook toenemen wanneer het aantal allochtonen in scholen stijgt, zoals bij de huidige vluchtelingencrisis? "Toch niet", stelt Van der Auwera. "Cijfers tonen aan dat wanneer het aantal allochtone leerlingen in de school of klasgroep toeneemt, de verschillen tussen beide groepen aangaande de slachtoffers en daders grotendeels verdwijnen. Een gezonde mix van diverse culturen blijkt dan ook de oplossing om de ‘wij versus zij'-kloof te verkleinen en het gevoel van ‘anders-zijn' weg te werken. De huidige vluchtelingencrisis lijkt dus niet te zullen zorgen voor een pestcrisis, maar eerder voor een schoolcultuur zonder stigmatisering."

Jop Van der Auwera haalde met zijn masterproef de longlist van de Vlaamse Scriptieprijs.