"Amazonewoud kan binnen 50 jaar in een droge savanne veranderen"

In vakblad Nature Communications beschrijven de onderzoekers ecosystemen die al zijn ingestort, zoals de Sahel. "Dit gebied was ooit begroeid met vegetatie, maar is veranderd in een woestijn,” zo vertelt onderzoeker Simon Willcock aan Scientias. "Wij gingen na hoe groot deze ecosystemen waren en hoeveel tijd de verandering ervan in beslag nam."

Willcock had niet verwacht dat hun onderzoek zo'n snelle omslag zou voorspellen. "Maar onze schatting bleek overeen te komen met die van andere onderzoekers die andere methoden gebruikten om tot hun schatting te komen."

Bosbranden

De wetenschapper legt uit hoe een ecosysteem zo snel kan veranderen. "De Amazone is een regenwoud, maar als het woud droog genoeg is, kunnen er branden ontstaan die veel bomen doden. In de plaats van die bomen begint dan gras te groeien. Gras brandt sneller dan bomen, dus daarmee neemt de kans op branden toe. Die branden doden weer meer bomen, waardoor er meer gras gaat groeien, enzovoort, enzovoort."

Flickering

Of dit ook daadwerkelijk gebeurt, hangt af van het kantelpunt. Of dat nabij is, bepaalden de onderzoekers aan de hand van de mate van flickering, een term die aanduidt in hoeverre een gebied verandert van bos naar grasland en weer in bos. "Hoe meer flickering je ziet, hoe groter de kans is dat je dicht bij een kantelpunt zit", aldus Willcock. Ook de Critical slow down is belangrijk. "Dat gaat over hoelang het duurt voor het bos wanneer het eenmaal vervangen is door gras, zich weer herstelt. Hoe dichter je je bij een kantelpunt bevindt, hoe trager het herstel gaat."