Belgen ontdekken mee ammoniumzouten in kometen
Zelfs drie jaar na het einde van de Europese komeetmissie Rosetta heeft komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko nog steeds niet al zijn geheimen prijsgegeven. Kort voor het einde van de missie kwam een komeetdeeltje terecht in de inlaatopening van het ROSINA/DFMS instrument dat bedoeld was om enkel komeetgas te bestuderen. Daarbij ontdekten de onderzoekers - inclusief wetenschappers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie (BIRA) dat ROSINA/DFMS hielp bouwen - minder vluchtige stoffen die bekendstaan als "ammoniumzouten", zo heeft het BIRA bekendgemaakt. Deze ontdekking verklaart waarom kometen zo weinig stikstof lijken te bevatten: het stikstof zit gevangen in deze stoffen die moeilijk van op Aarde te detecteren zijn. Ammoniumzouten zijn bijzonder intrigerend omdat ze mee aan de basis liggen van de bouwstenen van het leven. De twee jaar durende reis van de Rosetta nabij komeet 67P vormde een grote uitdaging: Rosetta mocht niet te dicht bij de komeet komen omdat anders het navigatiesysteem in de war dreigde te raken door de vele stofdeeltjes in de buurt. Maar naar het einde van de missie toe durfde het Europese Ruimtevaartbureau ESA meer risico te nemen om de komeet van dichterbij te onderzoeken. Dit was volgens het BIRA vooral belangrijk voor de ROSINA/DFMS massaspectrometer die vlak bij de komeet het gas afkomstig van het komeetoppervlak beter kon "opsnuiven" en zo de samenstelling ervan nauwkeuriger kon bepalen.
Op 5 september 2016 - op net geen twee kilometer boven het komeetoppervlak - drong toch een komeetdeeltje binnen in ROSINA/DFMS. Dit had het instrument onherstelbaar kunnen beschadigen, maar het kwam niet zover. Integendeel, dit zorgde voor unieke metingen, zegt het onderzoeksinstituut op het Plateau van Ukkel.
Alle vluchtige en ook minder vluchtige stoffen in het komeetdeeltje begonnen te verdampen, en het instrument begon de samenstelling van dat gas te meten. Daarbij werd de aanwezigheid van ammoniumzouten ontdekt, vooral dan ammoniumchloride (NH4Cl).
Dit zout is verwant aan keukenzout (natriumchloride, NaCl, waarin natrium vervangen is door ammonium). Ammoniumzouten kunnen een belangrijke rol spelen bij het vormen van de bouwstenen voor het leven. Het gaat om de zoveelste ontdekking met het ROSINA/DFMS instrument waarvoor België het detectiesysteem heeft gebouwd (BIRA in Ukkel, IMEC in Leuven, OIP in Oudenaarde).
Eerder ontdekten de Belgische onderzoekers de aanwezigheid van chloor in de komeet, zegt het BIRA nog.
bron: Belga