Belgische gevangenissen boeken trieste statistieken

Met 117 gevangenen per 100 beschikbare plaatsen staat België op de derde plaats op de lijst van landen waar sprake is van overbevolkte gevangenissen. Enkel in Turkije (127 gevangenen per 100 plaatsen) en Italie (120) is de situatie nog schrijnender. Na België volgen Cyprus en Frankrijk (allebei 116) en Hongarije (113). In totaal is er in 14 landen van de 52 (lidstaten van de Europese Raad en een aantal waarnemende staten) sprake van overbevolking in de gevangenis.

De Raad van Europa stelt vast dat de meeste gevangenissen in Europa bijna vol zitten. Het gemiddelde aantal gevangenen per 100 plaatsen in de Europese strafinstellingen op 31 januari 2020 was 90,3, een vergelijkbaar aantal met een jaar voordien (89,5).

Gemiddeld zitten in de gevangenissen van de lidstaten 103,2 personen per 100.000 inwoners in de gevangenis. Dat aantal neemt sinds 2013 jaarlijks af. De landen met de hoogste opsluitingsgraad zijn Turkije (357 gevangenen per 100.000 inwoners), Rusland (356) en Georgië (264). Het laagste aantal opsluitingen vinden we in IJsland (45), Finland (50), Nederland en Noorwegen (allebei 59). België bevindt zich op dat vlak onder het Europees gemiddelde, met 93,6 gevangenen per 100.000 inwoners. In totaal telde België op 31 januari 2020 10.808 gedetineerden.

Buitenlanders en 50-plussers

In Belgische gevangenissen zitten, in vergelijking met andere lidstaten, wel opvallend veel buitenlandse gedetineerden (43 procent). Enkel in Luxemburg (74 procent), Zwitserland (70 procent), Griekenland (58 procent), Oostenrijk (53 procent), Malta (52 procent) en Catalonië (46 procent) ligt het aantal buitenlandse gevangenen nog hoger.

Ook opvallend is het grote aantal 50-plussers in de Belgische gevangenissen. Meer dan 1 op de 5 gevangenen (21,4 procent) behoort tot deze categorie. Enkel in Italië (26 procent) en Noord-Macedonië (22 procent) zitten meer 50-plussers in de cel. Het aantal vrouwen in de Belgische gevangenissen ligt lager dan het gemiddelde.

In vergelijking met andere lidstaten zitten in Belgische gevangenissen ook meer gevangenen in voorlopige hechtenis. Zo is 37 procent van de gevangenen in ons land nog in afwachting van een proces. Armenië (46 procent), Albanië (45 procent), Luxemburg (45 procent), Nederland (43 procent), Zwitserland (42 procent) en Denemarken (38 procent) hebben nog meer gedetineerden in voorlopige hechtenis.

Zelfdodingen

Nog een opvallende statistiek uit het onderzoek is het aantal zelfdodingen in Belgische gevangenissen. In 2019 vielen er in Belgische gevangenissen 27 doden, waarvan 12 het gevolg van een zelfdoding. Ruim 44 procent van het aantal doden was dus toe te schrijven aan zelfmoord, terwijl het Europese gemiddelde op 26 procent lag.

Drugsfeiten blijven de belangrijkste factor waarom mensen in de gevangenis terechtkomen, gevolgd door diefstal en (poging) moord/doodslag. Vier op de tien gedetineerden in Europese gevangenissen zijn veroordeeld wegens geweld, bijna acht op de honderd voor seksueel misbruik. In totaal zitten in de onderzochte gevangenissen ook meer dan 30.500 mensen vast wegens terrorisme, van wie het grootste deel in Turkije.

Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op www.zelfmoord1813.be.