BELGODYSSEE. Abortus kan door corona ook bij je thuis

Elke vrouw heeft recht op een abortus, dat benadrukken alle experten waarmee we de voorbije week spraken. In België kunnen vrouwen tot 12 weken zwangerschap terecht in verschillende centra in Brussel, Vlaanderen en Wallonië. Volgens de meest recente cijfers werden in 2017 17.257 abortussen uitgevoerd in België.

Cijfers blijven gelijk

Recentere cijfers zijn er nog niet. Maar volgens Nausikaa Martens, abortusexpert en coördinator van het abortuscentrum VUB Dilemma, heeft corona hun werking niet helemaal stilgelegd. «Als ik naar mijn eigen cijfers kijk, dan zitten we op dit moment ongeveer aan hetzelfde aantal ingrepen als vorig jaar, dus ik zie niet echt een verschil.» Ook Aurélie Piessens, beleidsmedewerker van de Seculiere Federatie van Centra voor Gezinsplanning, bevestigt dat. «In onze centra in Brussel en Wallonië zagen we ook geen duidelijke daling of stijging van het aantal uitgevoerde abortussen.»

Wat opmerkelijker is in Franstalig België, is dat de cijfers in mei plots toch daalden. «De hypothese daarvoor is dat de aanvragen in de maand mei het gevolg zijn van bevruchtingen bij de start van de lockdown. Aangezien we toen onze sociale en seksuele contacten drastisch moesten verminderen, resulteerde dat in minder ongewenste zwangerschappen en dus ook abortussen. In juli keerde het aantal wel terug naar het normale niveau, door de versoepeling van de coronamaatregelen.»

Toch was er volgens Nausikaa Martens en haar collega's bij VUB Dilemma één groot verschil met het pre-corona tijdperk. «Wat ik persoonlijk wel merk, is dat vrouwen angstiger waren, zeker tijdens de eerste lockdown. Ze maakten zich meer zorgen en waren sneller in paniek. Bovendien waren ze ook bang dat ze niet meer bij ons terecht zouden kunnen.» Ook de verplichte bedenktijd, één van de voorwaarden in de abortuswet van 15 oktober 2018, vormt nu vaak een extra drempel. «Die wachttijd is altijd lastig voor vrouwen die volledig achter hun beslissing staan. Zeker nu, tijdens deze coronacrisis, zijn dat zes dagen te veel.»

De abortuscentra waar wij de voorbije week langsgingen, oogden gezelliger dan een doorsnee dokterspraktijk of ziekenhuis. Enerzijds door de veelheid aan kleuren, anderzijds door het uitblijven van de typische ziekenhuisgeur. Nochtans bleven de wachtzalen leeg en lag het speelgoed er onaangeroerd bij. Alleen de radio speelde zachtjes verder. Een groot deel van de consultaties verloopt namelijk vanop afstand (online of telefonisch). Wanneer vrouwen toch in het centrum verwacht worden, spreiden artsen de afspraken zodat patiënten elkaar niet kunnen kruisen.

Niet alleen de eerste gesprekken, maar ook de effectieve ingreep verloopt nu soms anders. Nausikaa Martens legt uit: «Wanneer vrouwen hun zwangerschap willen beëindigen, kunnen ze tot een bepaalde termijn kiezen voor een medicamenteuze abortus. Zo'n zwangerschapsafbreking verloopt in twee verschillende stappen. Eerst neem je een pil die de zwangerschap stopt en 24 tot 48 uur later gebruik je een ander medicijn dat het vruchtje uitdrijft. Die tweede fase gebeurde normaal gezien altijd in het centrum, maar nu laten we vrouwen dat ook thuis doen.»

Toch komen niet alle vrouwen daarvoor in aanmerking. «We selecteren vrouwen die al eens een bevalling achter de rug hebben, of weten wat een miskraam inhoudt. Bovendien vragen we steeds na of ze thuis begeleid kunnen worden door een familielid. Want het is ook niet iets om alleen te doen.»

Enkele andere Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Frankrijk, hebben deze vorm van telemedicine intussen al goedgekeurd. «Ik denk dat het een goede evolutie is dat we vrouwen deze mogelijkheid kunnen aanbieden», zegt Nausikaa Martens. «Want ze zijn meer op hun gemak en ervaren minder last. Het hele proces zal dus vlotter verlopen. Ik hoop echt dat we telemedicine in de toekomst kunnen blijven aanbieden. Want het is een zeer goede aanvulling op onze huidige hulpverlening.»