SpotlightNews

Ben jij altijd moe en slechtgezind in de winter? Dit kan je doen tegen de winterdip op het werk

Is het moeilijker om uit bed te komen in de winter, en stap je ook nog eens met het verkeerde been uit bed? Je bent niet de enige: veel mensen hebben tijdens dit seizoen last van een winterdip. Die futloosheid kan wel eens vervelend zijn op het werk.
door
nina.vandenbroeck
Leestijd 3 min.

In de winter is het niet alleen kouder, maar zijn de dagen ook een pak korter. Vaak vertrekken we naar het werk als het nog donker is, en is het op de terugtocht naar huis alweer donker. Dat we daar last van hebben, is logisch. Onze lichaam gebruikt namelijk het opkomen van de zon om onze interne biologische klok te regelen, legt chronobioloog Bert van der Horst uit in AD. En die biologische klok beïnvloedt met onze fysiologie ook ons gedrag en onze stemming. Als we opstaan voor de zon opkomt, is de wekker van onze biologische klok eigenlijk nog niet afgegaan. De lichtgevoelige cellen in onze ogen hebben immers nog niet kunnen reageren op het "blauwe" daglicht. Als je dan nog te weinig slaapt, kan je al snel last hebben van een "sociale jetlag".

Ochtend- en avondmensen

Die sociale jetlag, waarbij je moe, futloos en ongeconcentreerd bent, is naast gewoon vervelend ook niet goed voor de productiviteit op het werk. Door het concentratieverlies maak je sneller fouten. Gelukkig is niet iedereen even vatbaar voor de negatieve gevolgen van het korten van de dagen. "Bij de een tikt de biologische klok sneller dan bij de ander", zegt Van der Horst. "Daarom bestaan er ochtend- en avondmensen." In combinatie met hoeveel uren slaap je gemiddeld nodig hebt, kan dat zorgen voor meer of minder last van een sociale jetlag. Ben je een ochtendmens met een kleine behoefte aan slaap, zal de winter heus voor je meevallen. Een avondmens die veel slaap nodig heeft, heeft het veel zwaarder te verduren. Onder bepaalde omstandigheden kan dat bij hen zo leiden tot een echte winterdepressie.

Later werkrooster 

Hoe kunnen we het leven voor de slachtoffers van de korte, winterse dagen makkelijker maken? Een oplossing zou het verlaten van de werkdag kunnen zijn. Als we bijvoorbeeld een uur later beginnen met werken, komt de gemiddelde werknemer waarschijnlijk uitgeruster op het werk aan. Goed idee, lijkt het, maar voor veel bedrijven is het om allerlei praktische redenen moeilijk een uur later te beginnnen. Bovendien draait de wereld verder en zouden mensen met kinderen hun kroost dan ook later naar school moeten kunnen brengen (en later kunnen ophalen). Ook Van der Horst betwijfelt of het economisch haalbaar is om het werkrooster te veranderen. "Bovendien zijn er andere simpelere middelen om de sociale jetlag te verminderen", voegt hij toe.

Kunstmatige lichtbronnen

Zo zouden we onze biologische klok om de tuin kunnen leiden met een kunstmatige lichtbron. "Het maakt voor je lichaam niet uit of dat blauwe licht van de zon komt of van een kunstmatige bron", zegt Van der Horst. Die kunstmatige bronnen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit een daglichtlamp - die ook wordt gebruikt om depressie tegen te gaan - of een speciale ledbril. Zo'n bril met ledlampjes aan de binnenkant die blauw licht rechtstreeks op de ogen schijnen, is niet alleen handig om 's ochtends wakker te worden, maar kan ook helpen om wakkerder te blijven tijdens een nachtdienst. Momenteel wordt onder meer in Universitair Medisch Centrum van Utrecht geëxperimenteerd met ledbrillen met blauw en oranje licht - die het daglicht wegfiltert als de nachtwerker weer naar huis gaat en moet slapen.

Zomertijd

Wat zeker géén goede oplossing is voor de winterdip, is volgens Van der Horst het afschaffen van de wintertijd. Als we de zomertijd het hele jaar door hanteren, dan wordt het immers in de winter nog een uur later licht - rond half 10 pas. "Het gevolg is dat nog meer mensen - ochtendmens of niet - daar last van zouden krijgen", aldus Van der Horst.

Vakantie nemen

Hoewel dit natuurlijk niet voor iedereen een optie is, kan het ook een goed idee zijn om in de winter een aantal vakantiedagen op te nemen. De periode waarin je het minst productief bent, is misschien wel de beste tijd voor vakantie. Bovendien kan je van de tijd gebruik maken om naar een zonnigere bestemming af te reizen en wat vitamine D op te doen. Zo kan je nadien uitgerust en opgeladen weer aan het werk.