Bommen uit de Vietnamoorlog worden juwelen
Het haast veertig jaar geleden dat de Vietnamoorlog ten einde kwam, maar langs de Ho Chi Minh-route zijn er nog steeds Amerikaanse bommen te vinden uit die bloederige periode. Bommen die nu worden omgesmolten naar dure juwelen, die enkele dagen geleden te zien waren op de New York Fashion Week.
Ambachtsmannen uit Laos vervaardigen delicate armbanden bedekt met diamanten, bronzen hangertjes, halskettingen en oorbellen, uit overblijvend Amerikaans oorlogsmateriaal. De Amerikaanse start-up Article 22, genoemd naar de universele verklaring van de rechten van de mens, verdeelt de juwelen onder de naam 'Peacebomb' in 39 landen. De opbrengst wordt gebruikt om onontplofte bommen te verwijderen uit Laos.
Laos is één van de meest gebombardeerde landen te wereld. Tijdens de Vietnamoorlog dropte Amerika heel wat clusterbommen, die zich opsplitsten in kleinere bommetjes, op het land. Volgens The Guardian vielen er zo'n 260 miljoen van die kleine bommetjes op Laos. Tachtig miljoen daarvan zouden niet ontploft zijn en hebben al duizenden slachtoffers geëist.
Toen Elizabeth Suda, een mede-oprichter van Article 22, in 2010 het dorpje Ban Naphia bezocht, zag ze dat de lokale bevolking bomscherven omsmolt naar lepels. "Ze maakten van iets negatief iets dat positief en nuttig is. Op die manier wonnen ze een stukje van hun plek in de wereld terug", zegt Suda. Ze kwam toen op het idee om hen armbanden, waarvoor ze viermaal de lokale prijs zou betalen, te laten maken. Haar initiatief 'Buy Back the Bombs' is daar ontsproten en sindsdien verkoopt ze een hele reeks juwelen gemaakt uit oorlogsmateriaal.
De opbrengst wordt gebruikt om Laos te ontmijnen. Sinds 2010 zou Article 22 al betaald hebben voor de ontmijning van 65.000 vierkante meter grond in Laos. Met de opbrengst van het kleinste juweel, een armbandje, kunnen ze drie vierkante meter ontmijnen. Het duurste stuk uit de collectie, een halsketting van ongeveer 1.100 euro, is goed om bijna 80 vierkante meter te ontmijnen.
"Zonder initiatieven als Article 22 zouden de onontplofte bommen de gezondheid en opportuniteiten van de Laotiaanse bevolking nog generaties lang beperken", zegt Channapha Khamvongsa van de belangengroep 'Legacies of War'.