Brexit - 'Backstop' beperkt tot Noord-Ierland steekt opnieuw de kop op
Het gesprek tussen de Britse premier Boris Johnson en zijn Ierse collega Leo Varadkar, dat helemaal in het teken stond van de brexit, heeft zoals verwacht geen doorbraak opgeleverd. Johnson zei wel dat hij koortsachtig blijft zoeken naar een akkoord met de Europese Unie. Dat hij daarbij lijkt te focussen op gemeenschappelijke regels voor voedings- en landbouwproducten op het hele Ierse eiland doet de vraag rijzen of een beperking van de 'backstop' tot enkel Noord-Ierland een uitweg uit het moeras kan bieden. Terwijl het Britse parlement zich opmaakte om een verwacht tweede verzoek van Johnson om vervroegde verkiezingen te organiseren af te schieten, ging hij in Dublin langs bij zijn Ierse evenknie Varadkar. Na afloop lieten beide regeringsleiders een mededeling verspreiden waarin ze verklaarden dat het water tussen hen nog bijzonder diep is. Johnson hoopt via een akkoord met Dublin alsnog een verbeterde brexit-deal met de Europese Unie uit de brand te kunnen slepen.
Voor aanvang van hun werkvergadering zei Varadkar dat hij de garantie moet hebben dat dat akkoord een 'backstop' bevat, een juridisch bindend mechanisme dat te allen tijde vermijdt dat er een harde grens komt tussen de Ierse republiek en Noord-Ierland, een onderdeel van het Verenigd Koninkrijk. Johnson kan niet leven met de backstop die vervat zit in het politieke akkoord dat zijn voorgangster Theresa May met de EU sloot, maar stelde tot nu nog niet voor hoe hij het systeem wil aanpassen. In een brief aan Europees president Donald Tusk vroeg hij vorige maand om een "zekere mate van vertrouwen" bij het vermijden van grenscontroles, maar dat is voor Varadkar niet voldoende. "Wat we niet kunnen en niet willen doen, is een wettelijke garantie vervangen door een belofte", zei hij maandag. "Als er geen alternatieve afspraken kunnen worden gemaakt, betekent geen backstop voor ons geen akkoord, 'no deal'."
Johnson zei in Dublin over een "overvloed aan voorstellen" te beschikken en opperde onder meer om op heel het Ierse eiland - dus in Ierland én Noord-Ierland - een eengemaakte voedings- en landbouwmarkt op te richten. De Ieren schoten dit idee al eerder af, maar hebben wel oren naar een ander alternatief voor de door Johnson verfoeide backstop, waarvoor de piste van Johnson als opstapje zou kunnen dienen. Terwijl de huidige backstop erin bestaat dat het hele Verenigd Koninkrijk een douane-unie met de EU zou vormen, zien de Ieren er geen graten in om de backstop te beperken tot Noord-Ierland.
Dit betekent dat zolang er geen Europees-Brits handelsakkoord afgesloten is, enkel de Noord-Ieren bij de Europese interne markt en de Europese douane-unie aangesloten zouden blijven. Dit is ook wat de Europese Unie bij de start van de onderhandelingen voorstelde, maar door de regering-May afgeschoten werd omdat het een "grens" tussen Noord-Ierland en de rest van het VK dreigde op te richten, dwars door de Ierse Zee. Vooral voor de unionisten van de Noord-Ierse DUP, die May gedoogsteun gaven, was dit idee onverteerbaar. Maar nu Johnson toch zijn parlementaire meerderheid kwijt is en hoe dan ook elders steun moet zoeken als hij ooit een akkoord door het Lagerhuis wil loodsen, zijn er misschien alternatieve opties mogelijk.
De Ierse premier Varadkar waarschuwde Johnson nog dat het hele brexit-verhaal niet ten einde zal zijn wanneer de Britten op 31 oktober of op een latere datum de EU verlaten zonder akkoord. "Als er geen akkoord uit de bus komt, zal dat bij de Britse en Ierse burgers voor veel disruptie zorgen. We zullen dan hoe dan ook opnieuw moeten onderhandelen. En de eerste punten op de agenda zullen de burgerrechten, het kostenplaatje en de Ierse grens zijn - precies die zaken die geregeld zijn met het terugtrekkingsakkoord dat we met uw voorgangster overeenkwamen", richtte hij zich tot Johnson.
bron: Belga