Brexit - Londen viert, Brussel treurt
Ruim 3,5 jaar nadat de Britten in een referendum beslisten uit de Europese Unie te stappen, is de brexit eind deze week een feit. Een trieste primeur vanuit Europees oogpunt, maar een blijde gebeurtenis voor de Britse regering van premier Boris Johnson, die in Londen gepaard gaat met de nodige ceremoniële luister. Op 23 juni 2016 stemden de Britten in een referendum tegen alle verwachtingen in vóór de brexit. Het ja-kamp haalde het met net geen 52 procent van de stemmen. Drie vervroegde verkiezingen en ontelbare aartsmoeilijke Europese toppen in Brussel later is de brexit vrijdag eindelijk een feit. Een pluim op de hoed van de Britse premier Boris Johnson, die er in tegenstelling tot zijn voorgangster Theresa May wel in slaagde een akkoord over de boedelscheiding met de Europese Unie door het Britse parlement te krijgen.
Dat akkoord, de Withdrawal Agreement in het jargon, legt de basis voor de Brits-Europese relatie voor de komende maanden. Het document moet zekerheid bieden waar er onzekerheid heerst, en behelst een heel aantal afspraken gaande van de verworven rechten voor Europese burgers in Groot-Brittannië en vice versa, over het protocol voor de Ierse grens, tot de financiële afwikkeling van de zaak.
Het brexitakkoord is meteen ook de reden waarom er in de praktijk na vrijdag weinig tot niets echt verandert. Het Verenigd Koninkrijk verdwijnt dan wel uit de Europese instellingen, omdat de tekst een overbruggingsperiode vastlegt tot eind december van dit jaar stopt het vrij verkeer van personen, goederen en diensten voorlopig niet en moet het Verenigd Koninkrijk ook na vrijdag nog de Europese richtlijnen en verordeningen respecteren en de rekeningen betalen.
Vrijdag wordt dus vooral symbolisch van belang. Zeker in Londen zal de brexit - om 23 uur lokale tijd - gepaard gaan met de nodige 'pump and circumstance'. Overtuigde brexiteers, premier Boris Johnson op kop, hoopten eerst zelfs de Big Ben tijdelijk uit restauratie te halen om de brexit feestelijk in te luiden. Maar dat plan, met een prijskaartje van maar liefst een half miljoen pond, bleek al snel logistiek en financieel onhaalbaar. In plaats daarvan wordt er een gigantische aftelklok met lichtshow geprojecteerd op de ambtswoning van de Britse premier in Downing Street, slaan de Britten een speciale herdenkingsmunt en worden om klokslag 23 uur de Union Jacks gehesen op Parliament Square. Tegenstanders plannen dan weer een projectie van een pro-Europese boodschap elders in de hoofdstad.
Of Brussel de Britten vrijdagnacht ceremonieel uitzwaait, is nog niet duidelijk. Het is geen geheim dat de brexit maar weinig enthousiasme uitlokt in Europese kringen. De verschillende Europese leiders benadrukten de voorbije jaren keer op keer dat de brexit niet de keuze van de EU was.
Na vrijdag is het weer alle hens aan dek voor de Britse en Europese brexitonderhandelaars. Hoewel de overgangsperiode in principe met één of twee jaar verlengd kan worden, is de kans daarop zo goed als onbestaande omdat de Britse regering een verlenging categoriek uitsluit. Dat geeft Londen en Brussel nog elf maanden om de toekomstige relaties uit te stippelen. Ook dat beloven aartsmoeilijke onderhandelingen te worden.
bron: Belga