Clownfederatie trekt aan alarmbel: "We zijn met uitsterven bedreigd"
De reden? Clowns hebben een imagoprobleem en kinderen zien liever Disneyfiguren op hun verjaardagsfeestjes verschijnen. Volgens belangenvereniging Clowns International zijn er nog slechts 100 over in heel Groot-Brittannië. Zij trekken aan de alarmbel in de Daily Telegraph.
Dekselse Disneyfiguren
Foto Getty/AFP
Volgens Mattie Faint van Clowns International is Disney de voornaamste schuldige van de krimpende clownpopulatie. "De meesten clowns zitten in de kinderfeestjesbranche en niet bij het circus. In deze branche is sprake van een omslag. Kinderen - en ouders - van nu willen liever Disneypersonages of piraten op hun feestjes dan clowns."
The Killer Clown
Veel kinderen zijn bang van clowns, maar tot diep in de 20ste eeuw hadden ze helemaal geen negatieve bijklank. Sterker nog: we vonden ze zelfs leuk en grappig. Hele generaties groeiden op met kinderhelden Flappie, Pipo de Clown en Bassie. Anno 2018 worden ze vooral vervelend en soms zelfs erg eng gevonden. Vooral de verfilming van het boek It van Stephen King over een kinderetende, stalkende clown bezorgde vele mensen nachtmerries.
Ook seriemoordenaar John Wayne Gacy, die ook clown was op kinderfeestjes, droeg niet bij aan het imago van de clown. Terwijl hij overdag kinderen aan het lachen maakte als Pogo the Clown, vermoordde en verkrachtte hij in de avonduren tienerjongens. Hij heeft 33 doden op zijn naam staan en heeft de illustere bijnaam 'The Killer Clown' gekregen in de media. In 1994 werd zijn doodstraf voltrokken en kwam hij door een dodelijke injectie aan zijn einde.
Angst voor clowns
Johnny Depp - AFP / Tolga Akmen
Er bestaat zelfs een fobie voor clowns, genaamd coulrofobie. In 2016 polste het Amerikaanse tijdschrift Vox in een enquête naar de angst voor clowns. 42 procent van de ondervraagden gaf aan in meerdere of mindere mate bang te zijn voor clowns. 1 op de 10 stond zelfs stijf van angst bij het zien van een clown. Sterker nog, de deelnemers aan de enquête bleken over het algemeen banger voor clowns dan voor de klimaatopwarming. Opvallend was dat vooral millennials banger waren voor clowns dan vorige generaties. Ook een aantal celebrities zoals Daniël Radcliffe, Johnny Depp en P. Diddy lijdt aan coultofobie.
Waarom zijn we dan zo bang voor clowns? Dr. Melanie Phelps legt uit aan de Britse krant The Sun: "Clowns komen niet overeen met ons beeld van een 'veilig en vriendelijk mens'. Dit komt door de onnatuurlijk uiterlijke kenmerken. Clowns dragen felle make-up: door de witte gezichten in combinatie met de felle rode schmink rond de ogen en de mond zien we hun echte gezichtsuitdrukking niet. Hierdoor ziet ons onderbewustzijn het als een stil gezicht dat niet 'klopt'. Het onnatuurlijke net-niet-menselijke voorkomen van de clown lokt een stressreactie in ons brein uit en zorgt ervoor dat we ons onprettig gaan voelen."
Dit psychologische effect treedt alleen maar op bij de zogenaamde 'witte clown' of August. Deze witte variant werd na de introductie van Ronald McDonald in 1963 het stereotype. Het clownsspectrum is echter een stuk breder dan alleen deze variant. Denk hierbij aan harlekijnen, paljassen of pierrots. Clowns hoeven er echter niet altijd uit te zien als clowns. Komiek Sacha Baron Cohen is een goed voorbeeld van iemand die een clownsopleiding heeft afgerond en deze kennis in een modern jasje stak.
Positief daglicht
Toch ziet Faint licht aan het einde van de tunnel. Een nieuwe rondreizende tentoonstelling van London Clowns Gallery & Museum moet het tij keren. Hier komt de geschiedenis van de clown uitgebreid aan bod. Het centrale thema is het 250 jarig bestaan van een ander fenomeen dat het vandaag de dag lastig heeft: het circus.
In de tentoonstelling is er speciale aandacht voor de make-up van clowns. Om de clown toegankelijker - en minder eng - te maken, worden er 150 levensgrote hoofden van klei tentoongesteld. Deze 150 clownskoppen worden door individuele clowns op hun eigen manier geschminkt zodat de mensen kunnen zien dat elke clown uniek is.