"Competitiedrang is verwoestend voor de mens"

‘Au-Revoir Là-Haut' is een rijke film, en niet alleen op visueel vlak. De regie is indrukwekkend en ook de dialogen zijn sterk geschreven.

Albert Dupontel: "Dat komt omdat we het fantastische boek van Pierre Lemaître als basis hadden. Verfilmen komt neer op vulgariseren, om niet te zeggen, stelen. Ik neem de scènes van Pierre en vind ze heruit voor mijn personages. Ik heb Pierre maar twee keer ontmoet. Hij liet me mijn ding doen, maar telkens er ingrijpende wijzigingen waren, vond ik het belangrijk dat hij die eerst goedkeurde."

De film en het boek zijn een kritiek op de huidige samenleving…

"Ja. Laat me even een open deur intrappen: drukke zakenlui die zich bekommeren om de concurrentie maar niet om hun familie, dat bestaat. Cynische sociale predatoren zoals Pradelle die de oorlog gebruiken om zaken te doen, dat bestaat ook. Dat intrigeerde me. Albert Maillard heeft maar één missie: een eerlijk man zijn. En dat is extreem gevaarlijk, zelfs honderd jaar geleden."

Wat honderd jaar geleden gold, geldt nu nog altijd. Draaien we in rondjes?

"Ik denk dat het Europese zelfmoordego dat tot twee oorlogen leidde, vandaag min of meer verdwenen is. Iedereen is het erover eens dat dat slecht is voor Europa. Maar het principe van je kracht aan anderen op te dringen, bestaat jammer genoeg nog altijd. En het zal altijd gedreven worden door winstbejag. Winstbejag heeft de mentaliteit gevormd die tot de Eerste Wereldoorlog leidde."

Is hebzucht iets onvermijdelijks?

"Toen de mens stopte met nomade zijn en sedentair werd, ontstond een gevoel van eigendom. De maatschappij verliep plots volgens een andere hiërarchie, met eigenaars en dienaars. Vanaf dan zijn conflicten onvermijdelijk. En dan heb ik het over 2000 voor Christus! Vandaag zitten die waarden al van bij de geboorte in ons primitieve brein. We worden als baby al geformatteerd met school, religie, politiek, consumentisme… Ik las onlangs in een boek dat kinderen geboren worden met competitiedrang. Dat is een verwoestend instinct voor de mens."

Ben jij hebzuchtig?

"Niet echt. Ik wil geen schilderijen of juwelen. Enfin, jawel, er zijn wel een paar heel mooie schilderijen. (lacht) Maar ik wil wel genoeg om vrij te zijn. Meer niet."

Heb je genoeg geld om je vrij te voelen?

"In mijn kleine wereldje wel ja. Ik kan reizen als ik wil. En ik heb vooral het geluk niet elke maand huur te moeten betalen. Da's een hele opluchting, als je weet hoeveel mensen daar van wakker liggen. Toen ik dertig jaar geleden begon, had ik het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Je overleeft zo goed als je kan. Hoe kwetsbaarder je bent, hoe minder je nadenkt. Zo beland je al snel in extremen. Geld geeft je de vrijheid om na te denken. Maar als je te veel aan geld denkt, is het afgelopen. Dan herval je in hebzucht."

Je was aanvankelijk niet van plan de rol van Maillard te spelen?

"Mensen denken dat als een acteur in zijn eigen film speelt, dat gepland was. Integendeel. De rol was voor een andere acteur, die twee maanden voor de opnames afzegde. Ik heb lang gedacht dat ik te neurotisch ben om Maillard te spelen. Tja, uiteindelijk was het de makkelijkste oplossing. Maar het was niet evident. De film kreeg op dat moment een andere wending voor mij."

Wil je nog iets kwijt over de belangrijke rol van de decors, de kostuums en vooral de maskers?

"Die maskers zijn originele creaties van Cécile Kretschmar. Ze belichamen de psychologische toestand van Edouard. Ik vond situaties uit en Cécile stelde me alles voor wat in die tijd gangbaar was. Honderd jaar geleden was Parijs het middelpunt van alle artistieke omwentelingen. De kostuums zijn geïnspireerd op Jean Cocteau, Victor Hugo en Charlie Chaplin. Het Parijs van toen hebben we volledig in 3D gereconstrueerd. De eerste decors zijn echt, en tien meter verder zijn het green screens en maanden werk om de straten en auto's te maken..."

Elli Mastorou@cafesoluble