Daarom vertonen we uitstelgedrag en dit kan je eraan doen

Wie uitstelgedrag toont, denkt vaak een probleem te hebben met tijdmanagement. Je hebt geen duidelijk idee van hoelang iets zal duren en let niet op hoeveel tijd je ondertussen verkwist aan YouTubevideo's, TikTok's of scrollen door Facebook. Niets blijkt minder waar: ons uitstelgedrag heeft namelijk te maken met... onze emoties.

Kattenfilmpjes maken gelukkig (voor even)

Meer en meer psychologen bestempelen het linken van uitstelgedrag aan tijdmanagement als fout. Volgens een studie van Tim Pychyl (Carleton University, Canada) en Fuschia Sirois  (University of Sheffield, Verenigd Koninkrijk) zou uitstellen een probleem zijn dat niets te maken heeft met tijd, maar emoties. Zo zouden we niet het werk zelf, maar het slechte gevoel dat de taak ons kan geven willen uitstellen. Misschien vinden we het saai, moeilijk of geeft het ons faalangst. Om onszelf langer goed te doen voelen, beginnen we simpelweg iets anders te doen.

Toch lijkt dat vervangende, positieve gevoel niet altijd lang aan te houden. Een studie van Jessica Myrick (Media School, Indiana University, Verenigde Staten) stelde vast dat uitstelgedrag een gebruikelijk motief is om kattenfilmpjes te bekijken. Die geven vaak een enorme boost aan iemands humeur. Veel van de ondervraagden bleven nadien echter achter met een schuldgevoel. De strategie om zo onze emoties te reguleren, blijkt dus misleidend.

Op korte termijn zullen we ons even beter voelen, maar eigenlijk schuiven we onze problemen gewoon op de lange baan. Op lange termijn kan regelmatig uitstelgedrag volgens Sirois zelfs lijden tot mentale en fysieke gezondheidsproblemen zoals angstgevoelens, depressie, een zwakke gezondheid in het algemeen en zelfs hart- en vaatziekten.

Eerste hulp bij uitstelgedrag

Dat nieuwe perspectief zou ons kunnen helpen om van ons vervelende uitstelgedrag af te geraken. Onze gezondheid zou er bovendien alleen maar baat bij kunnen hebben. Hoe pakken we dat aan?

Onderzoek toont dat studenten die uitstelgedrag vertonen niet zo flexibel blijken op psychologisch vlak. Dat betekent dat ze vaak overmeesterd worden door hun psychologische reacties, zoals frustratie en bezorgdheid. Mensen met uitstelgedrag zouden ook lager scoren op 'toewijdingsactie': de mate waarin iemand bepaald gedrag of bepaalde acties volhoudt. Een oplossing zou kunnen liggen in de basisprincipes van Acceptation and Commitment Therapy (Acceptatie en Toewijdingstherapie). Met deze therapie zou je de voordelen van psychologische flexibiliteit ontdekken. Zo leer je bijvoorbeeld ongemakkelijke gedachten en gevoelens beter tolereren.

In tijden van corona is het niet altijd makkelijk om therapie op te starten, laat staan dat het voor iedereen een mogelijkheid is. Hoe kunnen we ons uitstelgedrag op een andere manier aanpakken? "Erkennen dat het uitstelprobleem te maken heeft met emoties in plaats van tijd, is de eerste stap", zegt Pychyl aan BBC. De volgende keer dat je geneigd bent om iets uit te stellen, kun je kort even stilstaan bij wat de volgende actie zou zijn als je wél zou beginnen aan de taak. "Door dat te doen", legt hij uit, "verschuif je je gedachten naar een makkelijk te bereiken taak, in plaats van naar je gevoelens." Volgens Pychyl kan het vanaf dat moment enkel vlotter verlopen. "Eenmaal we aan iets gestart zijn, zo toont onderzoek, slagen we erin verder te doen. Alle begin is moeilijk, maar die eerste stappen helpen ons te volharden."

Foto Unsplash