De Gouden Beer en andere prijsbeesten van de 66e Berlinale

Fuocoammare

Lampedusa: voor sommigen de poort naar Europa, voor anderen een zeemansgraf. Regisseur Gianfranco Rosi (‘Sacro Gra', foto centraal) ging een jaar lang op het beruchte eiland wonen en filmen. Hij zag er genoeg gruwel voor tien films, maar besloot om vooral te focussen op het dagelijkse leven. Een 12-jarige jongen met een lui oog, een radiopresentator die op aanvraag nostalgische smartlappen draait, een oma die haar bed opmaakt. Ze lijken op een andere planeet te leven dan de vluchtelingen die op hun stranden aanspoelen – dood of levend. Alleen de plaatselijke dokter komt met hen in contact, en dat laat bij hem zijn sporen na. Rosi is zuinig met choquerende beelden, maar wanneer hij dan toch eens met zijn camera in de buik van een vluchtelingenboot kruipt, kan je de lijkgeur haast ruiken. Een film die een appel doet op de menselijkheid van de kijker en ons de (luie) ogen opentrekt.

Chi-Raq

Spike Lee was een van de luidste stemmen in het verhitte #OscarsSoWhite-debat. Geschoffeerd door het totale gebrek aan zwarte genomineerden in de vier acteercategorieën, kondigde Lee razend aan dat hij de Academy Awards dit jaar zou boycotten. Ook in zijn nieuwe film ‘Chi-Raq', die op de Berlinale buiten competitie werd vertoond, voel je dat de Amerikaanse regisseur boos is. Boos vanwege de honderden (vaak zwarte) mensen die elk jaar in Chicago omkomen door gewapend bendegeweld. Alleen heeft Lee zijn woede deze keer op een bijzonder verfrissende manier vertaald: ‘Chi-Raq' – de titel is geen verwijzing naar een Franse ex-president, wel een samentrekking van ‘Chicago' en ‘Iraq' – is een doldwaze, extravagante, muzikale en moderne herinterpretatie van ‘Lysistrata', de klassieke Griekse komedie waarin vrouwen een seksstaking houden om de oorlog te doen stoppen. De verzen van Aristophanes krijgen bij Lee de flow van giftige raplyrics.

Midnight Special

Natuurlijk ging niet elke film op de Berlinale over maatschappelijke problemen. Jeff Nichols (‘Mud') zorgde met ‘Midnight Special' voor een stevige dosis escapistische scifi. Twee mannen zijn op de vlucht met een kind dat bovennatuurlijke gaven heeft. Ze worden op de hielen gezeten door de FBI, maar ook door een sekte die de jongen als haar Verlosser beschouwt. Nichols bevestigt als een van de origineelste en interessantste filmmakers van het moment. Op zijn sterkst is ‘Midnight Special' zelfs beter dan Spielberg. Dat het in de barokke finale heel even ‘Midnight Shyamalan' dreigt te worden, vergeven we Nichols graag: de film bevat zoveel pure kippenvelmomenten dat we hem nu al opnieuw willen zien.

L'Avenir

Mia Hansen-Løve zet haar stille zegereeks verder. Na het prachtige ‘Eden' pakte ze in Berlijn uit met ‘L'Avenir', een subtiel drama over een filosofielerares die met de 60 in zicht een aantal zware tegenslagen moet verwerken. Wanneer haar man haar verlaat, haar kinderen het nest verlaten en haar moeder naar een rusthuis moet, staat ze er plots helemaal alleen voor. En wat kunnen Schopenhauer, Kant en Adorno dan nog baten? Isabelle Huppert bewijst nog maar eens dat ze een van Europa's grootste actrices is, Hansen-Løve brengt de identiteitscrisis van haar hoofdpersonage met veel humor, gevoel en sereniteit in beeld. Ze kreeg terecht de Zilveren Beer voor de beste regisseur.

The Commune

De nieuwe film van Thomas Vinterberg (‘Festen') verdeelde de meningen in Berlijn. We volgen een koppel dat ergens midden jaren 70 beslist om in hun grote huis in Kopenhagen een commune te stichten, maar daar een hoge tol voor betaalt: manlief neemt een minnares, die na verloop van tijd bij het gezelschap komt inwonen. Zijn echtgenote gaat er traag maar zeker aan kapot. Volgens sommigen focust de film niet genoeg op het communegegeven, maar wij vonden de centrale liefdesdriehoek meer dan interessant genoeg. Een hartverscheurend drama over de clash tussen utopie en reële gevoelens. Trine Dyrholm (bekend van de tv-serie ‘The Legacy') speelt de pannen van het dak, en dat is ook juryvoorzitster Meryl Streep (foto rechts) niet ontgaan: zij bekroonde haar Deense collega met de Zilveren Beer voor de beste actrice.

Lieven Trio