De ideale truc om ketchup uit de fles te krijgen

Ketchup is één van de favoriete sauzen bij frietjes. Maar u heeft het vast ook al wel gemerkt: de gewenste hoeveelheid ketchup uit de ketchupfles krijgen, is een lastige taak. Knijpt u te hard, dan krijgt u een hoop ketchup over uw frieten heen, knijpt u te zacht dan komt er helemaal niets of duurt het totdat de frietjes koud zijn voor de ketchup uit de fles komt.

Waarom ketchup ons leven een hel maakt, is niet helemaal duidelijk. Deels komt het door het  design van de ketchupfles, maar belangrijker is de aard van de stof. De meest voorkomende stoffen op de wereld zoals water, olie en alcohol zijn Newtonse vloeistoffen. Dat wil zeggen dat ze lineair reageren op kracht. Als u dus twee keer zo hard drukt op de fles met de vloeistof, zal de vloeistof er ook twee keer zo snel uitkomen.

Ketchup maakt samen met onder andere bloed, mayonaise en pindakaas deel uit van de non-Newtonse vloeistoffen.  De dikte van ketchup in de fles verandert dus naargelang de kracht waarmee u drukt, de snelheid en de tijd. En ketchup is extra speciaal want het is non-Newtons op twee manieren.

Ten eerste lijkt ketchup dunner te worden naarmate er harder op de fles gedrukt wordt. Ketchup gedraagt zich als een vaste stof als er geen kracht op de stof wordt uitgeoefend. Maar op een bepaald breekpunt verandert ketchup in een stof die duizend keer dunner is dan daarvoor. Hierdoor krijgt u het gekende probleem dat opeens alle ketchup uit de fles spuit.

Ten tweede speelt tijd een grote rol. Als u drukt met een kracht onder het breekpunt, dan zal ketchup ook beginnen vloeien, maar naarmate de tijd vordert. Daardoor zal u teveel tijd verliezen wanneer de ketchup eindelijk begint te vloeien.

Waarom gedraagt ketchup zich zo raar?

Ketchup wordt gemaakt van tomaten. De tomatendeeltjes in de fles worden omringd met water, suiker, azijn en kruiden. Als u een kleine kracht uitoefent op de fles, botsen de deeltjes tegen elkaar, maar door het gebrek aan plaats kunnen ze niet verder bewegen waardoor ketchup niet vloeit.  Als u grote kracht uitoefent op de fles worden de tomatendeeltjes tot ovale deeltjes gedrukt, waardoor er voldoende plaats ontstaat om te vloeien.

Stel u nu voor dat u weinig kracht uitoefent op de fles maar dat wel een lange tijd doet. Wat gebeurt er dan? Daar zijn we niet helemaal zeker van. Het zou kunnen dat de deeltjes aan de rand van de fles naar het midden worden bewogen en het water tussen de deeltjes naar de kant. Het water aan de kant van de fles zal als glijmiddel dienen en de ketchup zal uit de fles vloeien. Een andere mogelijkheid is dat deeltjes zichzelf groeperen waardoor er voldoende plaats is om te bewegen en de ketchup opnieuw vloeit.

In ieder geval is ketchup één van de meest mysterieuze stoffen. Verschillende soorten ketchup kunnen zelfs op verschillende manieren reageren op kracht, tijd en snelheid. Maar nu is ons probleem nog niet opgelost. Hoe krijgt u de gewenste hoeveelheid ketchup uit de fles?

Wel, u kan dat op twee manieren doen. Ten eerste kan u kiezen om een langere tijd de fles te schudden terwijl u constant kracht zet op de fles. Of u kan de fles één keer heel erg hard raken. De echte professionals houden de dop op de fles, schudden een paar keer aan constante snelheid en met een constante hoeveelheid kracht om de tomatendeeltjes wakker te maken waardoor de ketchup op een normale wijze kan vloeien.

Smakelijk alvast!