Is dit het vreemdste wezen op aarde?
Het beerdiertje, of Tardigrada, is een klein beestje met een ongelofelijke mogelijkheid om te overleven in de meest extreme omstandigheden. Zijn grootte varieert van 0,1 tot 1,5 millimeter maar dat neemt niet weg dat het echt taaie klanten zijn. Ze kunnen overleven in temperaturen van -270 tot +250 graden Celsius. Zelfs grote hoeveelheden straling en het vacuüm van de ruimte zijn een eitje voor het beerdiertje. Maar hoe overleeft dit beestje in zulke extreme omstandigheden?
Beerdiertjes doen aan cryptobiose, dat is een soort schijndood. In die staat van cryptobiose schakelt het beerdiertje zijn stofwisselingssysteem volledig uit. Het dehydrateert zichzelf tot 3% van het normale lichaamsvocht en verschrompelt tot een soort zak. Maar als het terug in contact komt met water dan lijkt het alsof er geen vuiltje aan de lucht was. Enkele uren later is het opmerkelijke beestje terug actief.
Door die cryptobiose is het beerdiertje in staat om in de meest extreme omstandigheden te overleven, dus wetenschappers vinden het leuk om het minibeertje tot aan zijn grenzen te duwen. In 2007 werden een aantal beerdiertjes in de ruimte losgelaten. Het is er niet enkel ongelofelijk koud, er is geen zuurstof en de uv-straling van de zon is er 1000 maal sterker dan op aarde. Na tien dagen in het vacuüm van de ruimte waren er enkele beerdiertjes gestorven maar er waren overlevers na het experiment. Wanneer in 1965 iemand bij NASA per ongeluk in een vacuüm terecht kwam, viel hij na 15 seconden flauw en had hij het gevoel alsof er water op zijn tong kookte.
Maar waarom kunnen beerdiertjes overleven in omstandigheden die op de aarde zelfs niet voorkomen? Ze zoeken zelf de extreme omstandigheden niet op, want de natuurlijke habitat van het beerdiertje is mos of modder. Maar daar ligt nu net het probleem. In de modder is er constant het gevaar van uitdroging. Als de zon begint te schijnen, verhardt de modder. Het beerdiertje zou dan kunnen proberen dieper in de aarde te gaan om niet uit te drogen samen met de modder, maar dieper in de aarde zijn minder voedingstoffen. Daarom heeft het beerdiertje deze overlevingsstrategie ontwikkeld.
Maar niet elke soort beerdiertje gebruikt dezelfde overlevingsstrategie. Sommige soorten maken trehalose, een soort suiker aan, dat het water vervangt wanneer ze uitdrogen. Niet elke soort beerdiertje maakt echter trehalose aan dus er moeten nog trucjes zijn om zo'n overlever te zijn.
Voor wetenschappers is dit een bijzonder interessante eigenschap, om zich te kunnen uitdrogen en terug actief te worden met een beetje water. De grootste kost van vaccins is de koeling tijdens het transport. Als wetenschappers een manier kunnen vinden om de organismen in vaccins uit te drogen en nadien terug actief te maken zonder dat er koeling nodig is, wordt het heel wat gemakkelijker om vaccins te verspreiden. Zo kan het beerdiertje een echte levensredder worden.