«Een film die de Iraanse maatschappij hekelt»

Hoe maak je films in een land waar dat verboden is? Antwoord: het gewoon doen. Dat is althans de clandestiene techniek van regisseur Jafar Panahi (‘Taxi Teheran', ‘This is not a film'), die onder huisarrest staat op bevel van de Iraanse regering. Zijn nieuwste, ‘Three Faces', is een roadmovie over een verdwenen meisje. Panahi was geselecteerd voor het Filmfestival van Cannes eerder dit jaar, maar mocht zijn land niet uit. Dus geven we het woord aan zijn actrices en monteuse.
door
Janne
Leestijd 3 min.

‘Three Faces' is geïnspireerd op een waargebeurd verhaal…

Mastaneh Mohajer, monteuse: «Het verhaal verscheen in een lokale krant. Een meisje had zelfmoord gepleegd omdat haar ouders niet wilden dat ze actrice werd. Toen Jafar dat las, wou hij er meteen een film over maken.»

Hoe zijn jullie bij het project betrokken geraakt?

Marziyeh Rezaei, actrice: «Ik heb Jafar ontmoet tijdens een conferentie over vrouwenrechten in Teheran. Ik zei hem dat ik blij was hem daar te zien, we hebben telefoonnummers uitgewisseld en zo is het begonnen.»

Behnaz Jafari, actrice: «Ik was al actrice, dus ik kende hem. We hadden elkaar al een paar keer ontmoet. Mastaneh is een gemeenschappelijke vriendin. Op een dag belde ze me en zei: Laat alles vallen, ik heb een geweldig voorstel. Je gaat meespelen in de nieuwe film van Jafar Panahi (lacht)! En dat heb ik gedaan. De volgende dag zaten we al in de auto, op weg naar de set…»

Mastaneh: «Ik ken Jafar al lang, dus ik heb geen seconde getwijfeld.»

Foto Filmcoopi

Jafar Panahi mag niet filmen in Iran, en toch doet hij het. Hoe?

Mastaneh: «Hij heeft altijd twee scenario's: het soort film dat hij gaat maken, en hoe hij die gaat maken. Elke keer moet hij nieuwe manieren vinden om niet gepakt en opgehangen te worden. Maar hij vindt altijd een oplossing. Sinds het verbod draaide hij al zijn films binnen: thuis, in een villa of in een taxi. Deze keer wou hij buiten draaien. Hij trok naar zijn geboortedorp, om niet bespioneerd te worden. Daar kennen de mensen hem en zijn ze trots.»

Waren jullie niet bang om in de problemen te geraken?

Behnaz: «Hoe kon ik zo'n kans weigeren? Hij is een regisseur die ik bewonder en steun. Toen hij me belde, heb ik geen seconde getwijfeld. Ik dacht niet aan de controverse. Nog altijd niet, trouwens!»

Mastaneh: «Elk van ons koos ervoor om mee te werken omdat dit een artistieke auteursfilm is, geen politieke film. Hij stelt de maatschappij en de plaats van vrouwen in het land in vraag. Het is een eer daaraan bij te dragen.»

Marziyeh: «Je kan de film zien als een metafoor over de toestand van mensen, en in het bijzonder vrouwen, in Iran. Maar in mijn rol zie ik ook een verwijzing naar de persoonlijke situatie van Jafar. Ik speel een meisje dat films wil maken, maar dat niet mag. Maar ze heeft hoop en is vastberaden. Net als hij!»

Behnaz: «Filmen in zijn geboortedorp betekende ook een terugkeer naar historische tradities, om te kunnen evolueren naar de toekomst. Je kan traditie niet bestrijden. Je moet ernaar terugkeren, ze begrijpen en assimileren. Pas dan kan je vooruit. Weet je… na elk interview horen we van journalisten overal ter wereld dat ze hetzelfde hebben meegemaakt. Ze wilden iets maar mochten niet van hun ouders. Misschien is dat wel een stukje cultuur dat we gemeen hebben.»

Elli Mastorou