Geheime informatie binnenkort niet langer voor eeuwig geheim?
De Belgische overheid kan bepaalde informatie in principe voor eeuwig geheimhouden. Groen-Kamerleden Stefaan Van Hecke en Jessika Soors hebben een wetsvoorstel ingediend dat een maximumduur voor de classificatie van die informatie invoert. "Een eeuwigdurende geheimhouding staat haaks op de bestuurlijke transparantie die van een moderne liberale democratie kan worden verwacht", luidt het. Documenten of andere gegevens waarvan het oneigenlijke gebruik bepaalde belangen kan schaden, krijgen een classificatie mee. Net als in andere landen kent België drie graden van classificatie, met name "vertrouwelijk", "geheim" en "zeer geheim". Wie dergelijke stukken wil raadplegen, moet daarvoor een speciale veiligheidsmachtiging krijgen en er moet sprake zijn van een professionele noodzaak. Op het ongeoorloofde verspreiden van geclassificeerde informatie staan gevangenisstraffen en geldboetes.
België blijkt echter één van de weinige Westerse landen te zijn zonder procedure voor declassificatie. Daardoor blijft een geclassificeerd stuk in principe voor altijd geclassificeerd. "Nochtans zijn er goede redenen om over een systematische declassificatieregeling te beschikken", motiveren de groene Kamerleden hun wetsvoorstel.
"Voor het historische onderzoek is het onontbeerlijk dat geheime documenten na een voldoende lange periode worden vrijgegeven. Momenteel zijn er nog belangrijke hiaten in de Belgische geschiedschrijving van periodes die al lang achter ons liggen zoals ons koloniaal verleden, de 'loden' jaren 80 of de Koude Oorlog."
Vanuit "een meer filosofisch oogpunt" zijn er ook goede redenen om geheimhouding na verloop van tijd op te heffen, zeggen Soors en Van Hecke. "Een eeuwigdurende geheimhouding staat haaks op de bestuurlijke transparantie die van een moderne liberale democratie kan worden verwacht. Het staat ook publieke verantwoording en controle in de weg. Zelfs jaren of tientallen jaren na de feiten kan declassificatie dus om meer dan alleen historische redenen nuttig zijn: bewindslieden en publieke autoriteiten zullen beseffen dat bepaalde informatie niet ten eeuwigen dage onder een saus van staatsgeheimen kan worden weggestopt."
De groenen zien ook praktische redenen: een geheim archief dat uitsluitend groeit en nooit slinkt, wordt alsmaar moeilijker beheersbaar. "Rekening houdend met de risico's van cyberaanvallen en datalekken houdt men de hoeveelheid data die men écht wil beschermen best zo klein mogelijk", aldus de indieners.
Naar buitenlands voorbeeld stellen de groenen voor dat de overheid bij de classificatie van een document meteen vastlegt wanneer die classificatie vervalt. Voor elk niveau wordt een maximumtermijn vastgelegd (respectievelijk 10, 20 of 30 jaar). Met schriftelijke motivatie is een langere termijn (20, 30 of 50 jaar) mogelijk. Heel uitzonderlijk, wanneer er nog steeds algemene belangen geschaad kunnen worden, kan de termijn dan nog eens verlengd worden, mits motivatie en groen licht van het Comité I, het orgaan dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten. Uiterlijk na honderd jaar vervallen alle classificaties.
Jessika Soors lichtte het voorstel vandaag toe in de Kamercomissie Binnenlandse Zaken. Verschillende partijen zijn het voorstel genegen. N-VA, PS, sp.a en CD&V zien wel brood in het voorstel, maar willen nog het advies horen van verschillende betrokken instanties. Daarom komen er in januari hoorzittingen.
bron: Belga