Herbesmettingen door coronavarianten baren virologen "ernstige zorgen": antistoffen verliezen effect

Het was al eerder bekend dat mensen voor de tweede keer met het coronavirus besmet konden geraken. Zulke gevallen zijn echter uitzonderlijk, en bovendien is die herbesmetting meestal minder erg. Niet zo bij de Zuid-Amerikaanse en Zuid-Afrikaanse variant, stellen virologen vast. In de zwaar getroffen Braziliaanse stad Manaus en in Zuid-Afrika loopt tot wel de helft van de eerder geïnfecteerde mensen opnieuw het virus op, een herbesmetting die minstens even erg is als de eerste.

“Ik maak me ernstig zorgen”, zegt de Nederlandse viroloog Chantal Reusken in De Morgen. “Om de Zuid-Afrikaanse variant, maar ook om de Zuid-Amerikaanse variant, die dezelfde signatuur heeft.” De twee varianten hebben, anders dan de Britse variant, dezelfde drie chemische veranderingen ondergaan op de belangrijkste aanhechtingsplek van het virus.

Antistoffen verliezen werkzaamheid

Uit een Amerikaanse studie bij al eerder besmette Zuid-Afrikanen bleek dat de antistoffen in het bloed in sommige gevallen gewoon geen effect meer hadden op de gemuteerde variant. Bij 40 procent ging het dan weer over een verminderde afweer. Dat zou ook verklaren waarom in de stad Manaus, gelegen in het hart van het Braziliaanse Amazonewoud, het virus opnieuw zo sterk staat. Eerder geraakt immers driekwart van de bevolking er al besmet.

Werken de vaccins nog?

Wat met de vaccins? Er zijn voorlopig nog geen aanwijzingen dat de vaccins bij de varianten minder goed werken. Omdat een vaccin zich meestal op verschillende plekken van het virus richt, is een mutatie op één plaats meestal weinig probleem. Maar volgens vaccinoloog Philip Krause van de WHO-werkgroep coronavaccinatie is het toch oppassen geblazen. “De snelle evolutie van deze varianten suggereert dat als het voor het virus mogelijk is om te veranderen in een vaccinresistente vorm, dat misschien sneller gebeurt dan ons lief is", zegt hij in Science.

Ook het griepvirus verandert elk seizoen een beetje van gedaante, waardoor de griepprik soms moet worden aangepast. Hetzelfde zou kunnen gebeuren bij de coronavaccins, maar dat is een proces dat relatief snel kan gaan. De Nederlandse viroloog Eric Snijder denkt wel dat de keuze voor vaccins die zich richten op het zogenaamde spike-eiwit van het virus ter discussie kan komen te staan. Het kan zomaar zijn dat 'ouderwetse' vaccins, waarbij dode, onschadelijke virusdeeltjes in het lichaam worden geïnjecteerd toch beter beschermen, klinkt het in De Morgen.