Het bewijs dat planten wél een geheugen hebben
Gagliano kwam tot de conclusie met behulp van de Mimosa pudica, oftewel het bekende kruidje-roer-me-niet. Deze plant verdedigt zichzelf door zijn bladeren op te krullen wanneer iemand deze aanraakt of de plant aanstoot.
Niets aan de hand
De biologe besloot om het opmerkelijke gedrag van de ‘gevoelige mimosa' onder de loep te nemen. Ze ontwierp voor haar onderzoek een speciaal toestel waarmee ze de planten kon laten vallen vanop vijftien centimeter hoogte. De Mimosa pudica werd in het toestel geplaatst en naar beneden gehaald, en dat maar liefst zestig keer na elkaar. Bij dergelijke val krult de plant zijn bladeren op om zich te verdedigen tegen mogelijk gevaar. Door deze handeling te herhalen wilde Gagliano nagaan of ze bij de plant een gewoonte kon creëren en de Mimosa pudica kon doen ‘realiseren' dat er niets aan de hand is. Met andere woorden: heeft de gevoelige plant een geheugen waardoor het zijn gedrag aanpast?
Vermoeid
Het experiment toonde aan dat een aantal planten inderdaad hun bladeren niet meer volledig sluiten wanneer ze vallen en dat sommige exemplaren zelfs hun bladeren gewoon openlieten, “alsof het ze niets meer kon schelen”. Dat was voor critici echter niet voldoende om de onderzoeksvraag te bevestigen. Het niet sluiten van de bladeren kan er immers op wijzen dat de planten vermoeid waren, en dus na zestig keer vallen geen energie meer hebben om zich te verdedigen.
Shaker
De onderzoekster had zich echter voorbereid op deze kritiek en plaatste de mimosa's na hun val in een ‘shaker', waarin ze hard werden geschud. De planten klapten hierna opnieuw dicht, wat aantoont dat ze niet vermoeid waren en zich bij de nieuwe handeling realiseren dat “het iets nieuws is”. Toen ze vervolgens na het vallen en shaken de planten opnieuw liet vallen, bleven de bladeren van de plant openstaan. Ook na 28 dagen ‘herinnerden' de kruidjes-roer-me-niet nog steeds dat ze geen defensieve positie moesten aannemen wanneer ze ten val werden gelaten. Ter vergelijking: bijen vergeten hun activiteiten al na een paar dagen.
Signaalnetwerk
Maar waar wordt die herinnering bij planten dan opgeslagen? Volgens Gagliano hebben planten geen brein, maar beschikken ze wel over een geavanceerd signaalnetwerk. Het is denkbaar dat er zoiets als een chemisch of hormonaal mechanisme in planten bestaat dat geheugen mogelijk maakt. Het zou dan gaan om een ‘verspreide' vorm van intelligentie – en zeker niet om een orgaan als het brein dat dieren hebben. We snappen nog niet hoe een dergelijke intelligentie werkt, aldus Gagliano.
Deze stelling brengt eerdere bevindingen dat enkel mensen en dieren een brein hebben, en dat mensen beschikken over de meest geavanceerde versie stevig in de war. “We kunnen een duidelijke conclusie trekken, dat het proces van herinnering niet beperkt is tot de neuronennetwerken die we kennen bij dieren. Het brein en neuronen zijn een mogelijkheid, maar niet de enige vereiste voor leergedrag.” Het onderzoek wordt ongetwijfeld vervolgd.
Foto Pixabay