"Isolatie van jongeren gebeurt te vaak, te lang en om verkeerde redenen"
Jongeren opsluiten in een gewone ruimte of een speciale afzonderingsruimte komt in de jeugdhulp, de kinder- en jeugdpsychiatrie en het buitengewoon onderwijs nog te vaak voor, duurt te lang en gebeurt om de verkeerde redenen. Dat zeggen het Kinderrechtencommissariaat, de Vlaamse Jeugdraad en vzw Cachet (een netwerk van jongeren die zelf in de jeugdhulp hebben gezeten). Dinsdag/vandaag behandelen ze de problematiek tijdens een studiedag waarop de ervaringen van jongeren centraal staan. Volgens de drie organisaties is isolatie van jongeren geen uitzondering. "Afzondering, time-out, TAVA (totale afzondering van prikkels), rustkamer of PAR (prikkelarme ruimte): voorzieningen en scholen gebruiken de termen door elkaar. Niemand weet nog waarover het gaat of hoe vaak het precies gebeurt", zeggen ze.
Door de onduidelijkheid ontbreken ook exacte cijfers, maar uit meldingen bij het Kinderrechtencommissariaat en de getuigenissen van jongeren aan het commissariaat, de Vlaamse Jeugdraad en Cachet, blijkt dat afzondering in de jeugdhulp, de kinder- en jeugdpsychiatrie en het buitengewoon onderwijs nog te vaak voorkomt, te lang duurt en gebeurt om de verkeerde redenen.
"Nationale en internationale richtlijnen en mensenrechtenverdragen stellen dat afzondering alleen mag als laatste redmiddel, als er sprake is van acuut en ernstig gevaar en als er geen alternatieven zijn. Ook volgens het departement Welzijn moet afzondering 'zo min mogelijk, zo kort mogelijk en altijd veilig gebeuren'", zeggen de drie organisaties. "Vandaag stellen we vast dat dat niet zo is. Jongeren zeggen dat afzondering soms een straf is als ze ingaan tegen de regels."
Het gaat om een "ingrijpende maatregel" die "sporen nalaat". Het gaat om "sleutelmomenten" in het leven van jongeren en hun leeftijdsgenoten. "Momenten vol vragen, eenzaamheid en soms zelfs schaamte en angst. Momenten die jongeren bijblijven, soms jarenlang", luidt het. "Jongeren zitten soms uren alleen in een ruimte. Ze missen vooral nabijheid tijdens een afzondering. Ze zeggen dat ze warmte of een goed gesprek nodig hebben, liever dan 'weggestopt' te worden."
Daarom roepen Vlaams kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens, de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad Alexandra Smarandescu en Cachet-coördinator Kris Clijsters begeleiders en opvoeders op om het taboe te doorbreken en te praten met jongeren. "Sta stil bij de eigen praktijken. Maak het thema afzondering bespreekbaar en ga samen met jongeren op zoek naar alternatieven", zeggen ze. "Dat is de sleutel om afzondering te voorkomen in voorzieningen en scholen. De uitdaging is om samen te zoeken naar andere manieren om tot rust te komen zodat het niet tot een crisis komt." De organisaties wijzen er ook op dat een aantal scholen en voorzieningen al goed bezig is en inspirerend kan werken voor iedereen.
bron: Belga