Kuumba brengt culturen samen in Matongéwijk

«De ambiance tijdens de Africa Cup was grandioos. De wedstrijden van voetbalclub DR Congo brachten honderden toeschouwers op de been, ze leefden intens mee», vertelt Jeroen Marckelbach. Hij richtte in 2009 Kuumba op. Dit Vlaams-Afrikaans huis ligt in Matongé, een Afrikaans getinte wijk in Elsene. Kuumba is Swahili en betekent creativiteit. Het is een ontmoetingsplaats voor al wie interesse heeft in de Afrikaanse cultuur. De bezoekers komen uit heel België, maar ook uit Londen, Parijs, Duitsland en Nederland. Nergens vind je immers een dergelijke unieke concentratie aan winkeltjes, bars en restaurants.

Kuumba biedt workshops, concerten, taallessen, tentoonstellingen, kinderateliers... «Lekker eten en muziek zijn niet weg te denken. Het is een cliché, maar het klopt effectief: Afrikanen maken er graag het beste van.»

Porte d'amour

Foto Kuumba

Matongé is een levendige buurt met veel exotische accenten. De kapsalons zijn de place to be, daar wordt naar hartenlust gepalaverd. «Matongé ligt pal achter de Naamsepoort, Porte de Namur. Hier heet dat Porte d'amour. Het rijke uitgaansleven leidde immers al tot verschillende relaties», vertelt Marckelbach.

De meeste Afrikanen wonen echter niet in de buurt zelf. Ze komen overdag naar Matongé omwille van de sfeer en het sociale leven. «Dat zijn de Matongisten. Een deel van hen keert 's avonds terug naar de armere buurten van Brussel, waar wonen voor hen wel betaalbaar is. Matongé ligt immers vlakbij de Europese wijk en dat heeft impact. Er wonen onder meer veel Fransen, maar ook Brazilianen en andere Zuid-Amerikanen.»

Band met Kinshasa

De Afrikaanse vibes in Matongé spruiten voort uit een stukje Belgische geschiedenis. De kolonisatie van Congo was rampzalig en vooral een verhaal van onderdrukking. Congolezen konden het statuut van évolué krijgen als ze aantoonden dat ze leefden volgens Belgische normen. «Voor hen werd in Kinshasa een ommuurde wijk gebouwd die na de Zaïresing de naam Matongé kreeg. Ze woonden dan wel ‘Europees', maar op hun manier. Het werd een heel levendige wijk met veel bars, restaurants, muziekclubs en artiesten.”

Marckelbach zette een project op: hij fietste van het Brusselse Matongé naar Matongé in Congo, goed voor 14.495 kilometer en een tocht van 9 maanden en 10 dagen. Via Kuumba kan je een unieke inleefreis naar Matongé in Kinshasa boeken. Ook andere uitstappen staan op het programma.

Onderdak

In de buurt rond de Naamsepoort had je destijds veel instellingen die met het kolonialisme te maken hadden. Congolezen waren niet welkom, die werden in hun land gehouden. Tot eind de jaren 50 een weldoenster het verblijf van enkele Congolese studenten betaalde. Tijdens expo 58 vond een koor van een vijftigtal Congolezen bij haar onderdak. Enkelen bleven om te studeren en elk jaar kwamen er meer bij. Ze vormden in Brussel een eigen gemeenschap die ze eind de jaren 70 Matongé noemden. Wat er in het land van herkomst gebeurt, wordt nog altijd goed opgevolgd.

Bont gezelschap

Foto Kuumba

Het belangrijkste objectief van Kuumba is de contacten tussen de Subsaharaanse en andere gemeenschappen te bevorderen. «Al te vaak hoor je dat Brussel een stad is met veel diversiteit, maar vaak is het ‘living very apart together'. We proberen dat te doorbreken en het lukt vrij goed. Zo organiseren we lessen Linguala, Swahili en Nederlands. Daar komt een bonte mengeling op af. We bereiken mensen die voor een ngo naar Afrika vertrekken, diplomaten, jongeren die hier opgroeien en de taal van hun thuisland willen leren en partners uit gemengde koppels die hun schoonfamilie willen begrijpen. Mooi om te zien. Ook de geleide wandelingen in Matongé zijn een succesverhaal.»

Marckelbach is er evenwel niet helemaal gerust in. Er gaan politieke stemmen op om van Matongé een Europese wijk te maken. «Dat zou een grote vergissing zijn. Vooral in het weekend komen er bezoekers uit het buitenland. Matongé is internationaal gekend en een mooi uithangbord. Die uitstraling heeft Elsene niet.»

Intussen groeit er een nieuwe Afrikaanse gemeenschap rond de Abattoir met zijn weekendmarkten, maar Matongé blijft de trekpleister bij uitstek.

Hilde Pauwels

Wat?

Met tal van activiteiten wil Kuumba, het Vlaams-Afrikaans huis, verschillende culturen samenbrengen. De organisatie is gesitueerd in Matongé, een wijk waar veel Afrikanen samenkomen en waar Belgische geschiedenis nooit ver weg is.

Oproep

Kuumba werkt met beperkte middelen en zou graag ook kleine theatervoorstellingen organiseren. Het is op zoek naar (tweedehands) lichtspots, theaterdoeken, podiumelementen, stoelen, een geluidsinstallatie…

Ook gezelschapsspellen en allerlei ander speelgoed voor kinderen tussen 5 en 12 jaar zijn heel bruikbaar.

Giften zijn welkom op BE76363063812195.