MOVIES. Acteur August Diehl over 'A Hidden Life', waarin de nazi's op een 'njet' botsen

Wat Franz Jägerstätter heeft gedaan getuigt van haast onmenselijke moed. Kon jij zijn beslissing helemaal begrijpen?

August Diehl: «Ik heb veel gelezen over hem en zijn leven, en blijkbaar waren hij en zijn vrouw Fani al een apart koppel voordat heel dit verhaal begon. Ze hadden een boerderij en woonden in een klein dorpje in de bergen, maar ze hadden totaal geen schroom om openlijk te tonen hoeveel ze van elkaar hielden. Dat was toen heel ongewoon. Een liefdevol huwelijk was sowieso allesbehalve de regel. Mensen die hen ooit gekend hebben, vertelden ons dat je hen samen op het land zag werken terwijl ze elkaars hand vasthielden. De andere mensen in het dorp dachten dus al dat Franz en Fani anders waren toen de Tweede Wereldoorlog losbarstte en Franz besliste dat hij daar geen deel van wou uitmaken. En ze vonden hem een dwaas. Ze begrepen niet wat hem bezielde.»

Waarom is dit verhaal voor de wereld van nu relevant volgens jou?

«Omdat je mensen zoals Franz steeds minder ziet. We zijn allemaal jaknikkers, we springen allemaal op dezelfde trein, we willen allemaal hetzelfde. We hebben allemaal internet en smartphones. En als er iemand weigert om bijvoorbeeld een smartphone te gebruiken, reageren we gepikeerd. De maatschappij vindt dwarsliggers hatelijk en irritant. Maar misschien moeten we net leren om nee te zeggen, om te durven op te komen voor wat we zelf willen. Nee zeggen is een heel sterke daad.»

Franz was een diep gelovige man. Kon je jezelf vinden in die kant van je personage?

«Ik ben zelf totaal niet religieus, maar ik heb me uitgebreid verdiept in die materie. Dat was het andere grote stuk van mijn voorbereiding, samen met leren wat het boerenleven inhoudt. Ik heb veel in de Bijbel gelezen. Ik had vooral bewondering voor de Psalmen, heel poëtische en mooie teksten. Ik heb mezelf ook gedwongen om te ervaren wat het precies betekent om te bidden, en ik moet zeggen dat ik het geweldig vond. Terrence (Malick) heeft me bovendien uiteenlopende filosofische teksten en bespiegelingen gegeven. Ik ben niet godsdienstig opgevoed, maar ik denk wel dat ik een spirituele kant heb. Ik voel dat de dingen met elkaar verbonden zijn op een manier die mijn begrip overstijgt.»

Foto Iris Production

Het contrast tussen de gelukzalige scènes op het platteland en het deel van de film dat zich afspeelt in de gevangenis is groot. Voelde je dat zelf ook?

«Dat was het meest stressvolle en uitputtende deel van de hele film. Ik had vier weken in een soort paradijs gefilmd waar je maar een handvol andere acteurs rond me had. Ik leidde er het rustgevende en eenvoudige leven van mijn personage, met zijn vrouw en zijn kinderen. En plots bevond ik me in een grauw gebouw in de stad. Het was een compleet andere wereld. Alles voelde gewelddadig en vies. Het kroop in mijn kleren. Ik begon soms te beven, en 's avonds was ik compleet kapot. Ik kon niet anders dan neerploffen in bed, en 's nachts had ik heel gewelddadige nachtmerries.»

Je hebt al een paar heel verschillende films over WOII achter de rug, van ‘Inglourious Basterds' en ‘Allied' tot deze. Kijk je nu met een andere blik naar die periode?

«Ik ben Duitser, en de Tweede Wereldoorlog is uiteraard een cruciaal deel van onze geschiedenis. Sinds mijn prille jeugd denk ik er al over na, en ik heb er heel veel over gelezen. De hamvraag is altijd dezelfde: ‘Wat zou ik gedaan hebben in die situatie?' En niemand kan die vraag beantwoorden. Je weet het pas als je ermee geconfronteerd wordt. ‘A Hidden Life' vraagt zich af wat deze catastrofale oorlog betekend heeft voor de gewone mens. Dan leg ik voor mezelf al snel het verband met vandaag, want de situatie in Europa is opnieuw gevaarlijk en donker aan het worden. Wat telt, is niet hoe de welgestelde burgers of hippe stadslui daarover denken, maar wat het betekent voor de gewone man en vrouw op straat.»

Terrence Malick is een levende legende. Hoe is het om bij hem op de set te staan?

«Terrence is een heel zachte en tedere regisseur. Hij stelt je voortdurend op je gemak. Hij draait de meeste scènes ook voortdurend helemaal opnieuw op andere plaatsen, om te zien wat het beste werkt. En hij neemt graag zijn tijd. Een opname duurt bij hem gemiddeld 28 minuten, en dat heeft automatisch een bizar effect. Als acteur bereik je onvermijdelijk een moment waar je ideeën om op een interessante manier te acteren op zijn. Op dat moment begin je onnozele dingen te doen, en nog later stop je compleet met acteren. Dan zit je gewoon op een bank te kijken naar de vallei. En waarschijnlijk is dat net het moment waarnaar Terrence op zoek was. Hij wacht graag tot alles en iedereen stil wordt.»

Ruben Nollet