MOVIES. Russische filmbelofte Kantemir Balagov over zijn oorlogsdrama 'Beanpol'
Hoe is ‘Beanpole' tot stand gekomen?
Kantemir Balagov: «Bij een boek, ‘De oorlog heeft geen vrouwengezicht' van Svetlana Aleksijevitsj. Daarin vertellen vrouwen die tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakten van het Sovjetleger over hun ervaringen. Ik was echt geschokt tijdens het lezen omdat ik besefte hoe weinig ik afwist van het leven van vrouwen tijdens en na de oorlog. Heel mijn generatie weet daar trouwens niets van af. Ik vond het dan ook mijn burgerplicht om me in dit onderwerp te verdiepen. Niemand in de hedendaagse Russische cinema had het me al voorgedaan.»
Je bent nog geen 30. Had je niet het gevoel dat je te weinig wist over de oorlog om er een film aan te wijden?
«Het klopt dat ik WOII niet meegemaakt heb, maar ik weet wel wat oorlog betekent. Ik ben afkomstig uit de deelrepubliek Kabardië-Balkarië, en tussen de vroege jaren 1990 en de vroege 21ste eeuw was dat een zeer onrustig gebied. Ik ben opgegroeid met de oorlog met Tsjetsjenië, ik heb de terroristische aanslag op een school in Beslan gekend, en in 2005 vond in mijn geboortestad Naltsjik een bloederige aanval plaats op overheidsgebouwen. Stuk voor stuk vreselijke gebeurtenissen, maar ze verdwijnen in het niets vergeleken met de gruwelen van WOII.»
De titel betekent zoveel als ‘bonenstaak'. Welke bijbetekenis heeft die term in het Russisch?
«Verschillende. Hij verwijst niet enkel naar iemand die heel groot en mager is, maar slaat ook op een innerlijke onhandigheid. Je zegt het over iemand die klunzig is met emoties en de manier waarop hij of zij de wereld ervaart.»
Je hoofdfiguur, Ija, is inderdaad heel lang en smal. Heb je lang moeten zoeken naar een actrice die er zo uitzag?
«Dat was inderdaad niet eenvoudig, maar dat uiterlijk was voor mij niet het belangrijkste. Wat telde, was haar emotionele toestand, haar innerlijke strijd. Als we niemand hadden gevonden met dat specifieke profiel, dan hadden we wel een manier gevonden om de indruk te wekken dat ze zo'n lange slungel is.»
Ija lijdt aan een eigenaardige aandoening waarbij haar lichaam plots verstijft, het gevolg van een traumatische ervaring op het slagveld. Bestaat die aandoening echt?
«Ik weet niet meer precies waar ik het vandaan heb, maar er bestaat iets wat dicht in de buurt komt. Ik zal niet beweren dat ik de symptomen minutieus reconstrueer. Het komt neer op een soort zelfverdedigingsmechanisme van het lichaam wanneer het geconfronteerd wordt met een psychisch trauma dat te overweldigend is. Dus schakelt het zichzelf een paar minuten uit.»
‘Beanpole' speelt zich af vlak na de Tweede Wereldoorlog, maar je ziet nergens portretten van Stalin. Is dat niet vreemd?
«Ik heb met opzet alle verwijzingen naar Stalin of de communistische partij uit mijn film geweerd. De reden is simpel: ik ben geen fan van Stalin. Waarom zou ik hem dan aandacht geven? Bovendien wou ik een verhaal vertellen over mensen, en echte cinema moet kunnen bestaan buiten een specifieke tijd en ruimte.»
Ruben Nollet
‘Beanpole' verschijnt volgende week in de bioscoop.