MOVIES. 'Temblores': Jayro Bustamante stelt homofobie in Guatemala aan de kaak
Pablo is een huisvader die uit de kast komt, maar beslist om terug te keren naar zijn familie. Erg ongewoon.
Jayro Bustamante: "Hij heeft zoveel te verliezen. Hij begint aan het verhaal als een winnaar, maar dreigt alles kwijt te spelen. Ik wou hem deel laten uitmaken van de hogere middenklasse, zodat het publiek niet denkt dat zijn familie in de val van de kerk loopt omdat ze laaggeschoold zijn. Nee, het zijn mensen die reizen. Ze zijn allesbehalve dom."
Is er meer homofobie in Guatemala dan in andere landen?
"Guatemala is een heel onderdrukkend land. Bij ons zijn de ergste beledigingen 'zwarte', 'flikker' en 'gauchist'. Het is een groot probleem in elke laag van de samenleving. De therapieën waar homoseksuele mannen naartoe gestuurd worden om te 'genezen' zijn erg duur."
Bestaan die echt?
"Absoluut. Ik heb er eerst over gehoord via mannen die de behandeling ondergaan hebben. Ik heb een 'Pablo' ontmoet. Wat me intrigeerde, is dat hij ondanks zijn homoseksualiteit toch homofobe uitspraken deed. Hij wou echt hetero worden. Er zijn enorm veel Pablo's en sommigen laten zich 'verzorgen' om te veranderen. Je wordt opgenomen in een centrum, zoals een verslaafde. Dat gaat heel ver, tot zelfs tijdelijke castratie. Ik heb ook horen vertellen over een therapie waarbij mannen onder een regenboog moeten lopen, geld in een doos moeten stoppen en beloven dat ze nooit meer seks zullen hebben met een andere man. Als het toch weer gebeurt, kan je gewoon weer onder die boog lopen en wat extra betalen." (lacht)
Je hebt het ook over mannelijkheid.
"Mannelijkheid wordt in Guatemala gedefinieerd door drie ontkenningen: geen kind zijn, geen vrouw zijn en geen homo zijn. Dat is hoe een man zichzelf opbouwt, met die drie beelden. Als je erover nadenkt, is dat de basis van het patriarchaat."
De film is heel kritisch over de evangelische kerk.
"Ik wilde tonen dat geld centraal staat. Ze raden je aan een heleboel giften te doen om dit of dat te krijgen. Het zijn deals met God. Maar het interessantste is dat die kerken echte diensten aanbieden voor parochianen. Kinderopvang, beveiligde parken voor recreatie, psychologische gesprekken... Alles wat de staat zijn burgers niet geeft. De gemeenschap wordt essentieel als je jezelf niet kan ontwikkelen als individu, bij gebrek aan kansen."
Was het moeilijk om acteurs te vinden die een homo wilden spelen?
"Ja. Nochtans ben ik vrij bekend in Guatemala. Ik krijg vaak bizarre berichten van mensen die vragen om hen om te vormen tot acteur. (lacht) Maar toen die gasten naar de casting kwamen, weigerde 80% van hen een homo te spelen."
Denk je dat de release van de film een probleem wordt in Guatemala?
"Het zal behoorlijk confronterend zijn, dat is zeker. Maar we hebben net de eerste cinema voor onafhankelijke films gebouwd. In een voormalige pornocinema, die is omgevormd tot evangelische kerk. (lacht) En nu tonen we er 'Temblores'!"
Stanislas Ide