Olifanten sterven massaal een mysterieuze dood in Botswana

Begin mei werd al berichtgegeven van een eerste cluster van dode olifanten in de Okavango Delta in Botswana, waar in totaal ongeveer 15.000 olifanten leven. De dodentol liep eind die maand al op tot 169, en tegen midden juni was dat cijfer nog eens meer dan verdubbeld. Het werkelijke aantal zal echter nog hoger liggen, want olifantenkarkassen zijn vaak moeilijk te spotten.

Opmerkelijk is dat 70% van de dode mastodonten zich rond waterputten bevindt, zeggen lokale bronnen, die anoniem wensen te blijven. Dr Niall McCann, directeur van natuurbescherming van het Britse goede doel National Park Rescue, zegt in The Guardian geen weet te hebben van een eerder massasterfte van die omvang. "Dit is ongezien in een heel, heel lange tijd", klinkt het.

Raadsel

Wetenschappers staan voorlopig nog voor een raadsel in wat deze massale sterfte veroorzaakt. De overheid van Botswana heeft nog geen stalen van de olifantenkarkassen onderzocht, dus is er geen precieze informatie beschikbaar - ook niet over een mogelijke bedreiging voor de mens. De twee grootste mogelijkheden zijn vergiftiging of een onbekende ziekteverwekker. Initieel werd gedacht dat anthrax (miltvuur) de oorzaak was, maar dat bleek niet zo te zijn.

Dat de overheid van Botswana nog geen stalen heeft onderzocht, doet wenkbrauwen fronsen - zeker in tijden waarin zoötische ziekteverwerkers extra in de schijnwerpers staan. Volgens Dr. Cyril Taolo, waarnemend directeur van de afdeling natuur en nationale parken van Botswana, zijn de stalen echter onderweg naar de labo's, maar loopt alles vertraging op door de coronabeperkingen.

Stropers

Volgens lokale getuigen lopen sommige olifanten in cirkeltje, wat kan wijzen op neurologische schade. "Sommige dode olifanten liggen plat op hun gezicht, wat erop wijst dat ze heel plots zijn gestorven", zegt McCann, "terwijl andere duidelijk trager zijn gestorven." "Het is dus heel moeilijk om te bepalen wat de doodsoorzaak is." Wat het ook is, het raakt alle olifanten: jong en oud, stier of koe. Meer dode dieren zullen waarschijnlijk volgen, want volgens getuigen lopen verschillende nog levende olifanten verzwakt rond.

RV. Een overzicht van een aantal dode olifanten.

Cyanidevergiftiging - een techniek die vaak gebruikt wordt door stropers in Zimbabwe - is ook nog een mogelijke doodsoorzaak. Het is dan echter vreemd dat aaseters niet blijken te sterven door het eten van de karkassen. Volgens lokale rapporten zijn er wel minder gieren rond de karkassen dan verwacht, maar vertonen ze geen abnormaal gedrag. Covid-19 werd genoemd als een mogelijke verklaring, maar dat wordt als onwaarschijnlijk beschouwd.

Olifanten zijn een belangrijke bron voor het ecotoerisme in Botswana, wat op zijn beurt de tweede belangrijkste bron van inkomsten voor het BBP is. "Het is een ramp voor de natuurbescherming", besluit McCann. "Het zegt iets over een land dat zijn meest waardevolle troef niet beschermt."