«Onderwijs helpt Roma uit vicieuze cirkel»

Een vrijdagnamiddag op het Koninklijk Atheneum Emmanuel Hiel in Schaarbeek. De klas 3 economie is aan haar laatste lesuur toe, wiskunde, voor het weekend begint. Vooraan zit Estera, een veertienjarig meisje. Ze werkt gretig mee en helpt haar klasgenoten bij het maken van remediëringsoefeningen.

«Estera is een zeer intelligente leerling», zegt haar wiskundeleerkracht Erika Vandenbroeck. Toen ze drie jaar oud was, zijn haar ouders, Roma uit Roemenië, met Estera naar België verhuisd. «Ik had niet gemerkt dat ze Roma is en ik denk dat de rest van de klas het ook niet merkt. Ze valt niet op in de groep», gaat haar lerares verder.

«In België denkt men dat Roma altijd in jurken en doeken rondlopen», nuanceert Estera het stereotiepe beeld over Roma. «Maar ik draag nu een broek. Men denkt niet dat ik Roma ben.»

In Europa zijn ze met acht tot tien miljoen een van de grootste etnische minderheden. In Brussel zijn er naar schatting 11.000 Roma. «De meesten komen uit Roemenië, Bulgarije en ex-Joegoslavië. Velen van hen bevinden zich in een situatie van bedelen en overleven», legt Gabriel Mihai uit. Hij werkt als Romabemiddelaar bij integratiecentrum Foyer in Molenbeek. Die organisatie hielp Estera enkele jaren geleden nog aan een plek op school.

Gabriel Mihai - Foto K. Van den Panhuyzen

«We denken dat onderwijs op lange termijn kan helpen om uit die vicieuze cirkel te geraken», aldus Gabriel. Hij figureert als brugfiguur tussen de families, de jongeren en de scholen om eventuele obstakels bij de zoektocht naar een school te overwinnen. Geen eenvoudige job.

«Sommige ouders zijn zelf nooit naar school gegaan. Als de familie in een moeilijke financiële situatie verkeert, is dat ook niet altijd een prioriteit», klinkt het. «Ze komen naar Brussel en dan zijn er tien andere dingen die belangrijker zijn. Eerst moet er 's avonds eten op tafel komen. Spijtig genoeg verkeren ook in Brussel heel wat families in die situatie.»

Toch is het niet allemaal kommer en kwel voor de Brusselse Roma. «Slechts een klein deel van de groep leeft op straat en bedelt», nuanceert Gabriel. In de gemeenschap zijn er ook positieve verhalen terug te vinden, zoals dat van Estera.

«Een grote groep Roma is goed bezig. De kinderen gaan naar school, de ouders werken. Maar dat zie je dan niet. Men zal dan eerder zeggen dat ze Roemeen of Bulgaar zijn», stelt Gabriel kritisch. «Maar als je bedelaars ziet, spreekt men wel van Roma.»

Aan die weinig genuanceerde beeldvorming wil Estera zelf iets veranderen. «Er zijn Roma die iets van hun leven maken. Ik wil tonen dat we goede dingen kunnen doen. Naar school gaan doet Estera dan ook met motivatie. «Ik weet dat ik later een betere toekomst zal hebben, dat ik een goede job zal vinden.»

Intussen blijft Gabriel, net als zijn collega-Romabemiddelaars bij Foyer, verder werken, zodat ook andere Romajongeren dezelfde kansen krijgen. Vanuit zijn ervaring – al vijftien jaar biedt Foyer ondersteuning aan Roma – merkt hij verbetering. «Toen ik met mijn job begon, moest ik actief op zoek naar mensen wiens kinderen nog niet naar school gaan. Nu is dat andersom.»

Het resultaat is dat meer Romajongeren hun schoolloopbaan afronden met een diploma. Al gelooft Gabriel niet dat hij morgen zonder werk zal zitten. «Zolang er nog kinderen op straat slapen, is er nog veel werk.»

Belgodyssee, een initiatief van VRT en RTBF, in partnerschap met het Prins Filipfonds, Metro en L'Avenir, bevordert de samenwerking tussen jonge journalisten in spe uit de verschillende gemeenschappen van ons land. Heel concreet werken de jongeren in tweetalige duo's. Tijdens deze editie gaan ze aan de slag met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die dit jaar 70 jaar bestaat. Kevin Van den Panhuyzen belicht de onderwijskansen van Romakinderen.

Belgodyssee / E. Crooy

Over de auteur

Naam: Kevin Van den Panhuyzen

Leeftijd: 26 jaar

Studies: Bachelor Journalistiek aan de Erasmushogeschool Brussel

Woonplaats: Leuven

Twitter: @Kevin_Vanden

Werkwijze

Mijn Franstalige collega Ambre Ciselet en ik wilden een reportage maken rond artikel 26 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Dat gaat over het recht op onderwijs. Zelf had ik al eens een reportage over Roma gemaakt in verband met dakloosheid. Toen had ik ontdekt dat Foyer er ook voor zorgt dat Romakinderen naar school kunnen.