Ook vrijwilligers die tégen IS vechten kunnen radicaliseren
Eind vorig jaar bevond Ryan Lock zich op onbekend terrein: de Brit was stiekem naar Syrië gereisd. In plaats van zich aan te sluiten bij jihadi's bevond Lock zich echter aan de ándere kant van het conflict. Als lid van YPG, een Koerdische militie in Syrië, vond hij uiteindelijk de dood in een vuurgevecht met militanten van IS. Over Westerse vrijwilligers als Lock die tégen IS vechten is weinig bekend. Simon De Craemer bracht het fenomeen in kaart door een database samen te stellen van in totaal 366 vrijwilligers. Die haalde hij uit publiek toegankelijke online bronnen, zoals facebookaccounts van strijders.
Oorlogstoerisme
De Craemer: "Er zijn honderden westerse vrijwilligers, voornamelijk Britten en Amerikanen, die tegen IS gaan strijden. Vaak wordt hun strijd voorgesteld als een verhaal van opoffering vol actie en heroïsme. De realiteit is echter minder eenzijdig. Sommige vrijwilligers kennen minder nobele motivaties en vertrekken omdat ze in eigen land gezocht worden voor misdaden die reiken van verkrachting tot het afranselen van een politieagent. Daarnaast zijn er beschuldigingen van oorlogstoerisme. Veel vrijwilligers oogsten immers niet alleen likes op hun sociale media, maar ook donaties via PayPal en crowdfundingplatformen. Vrijwilligers die online het talrijkst gevolgd worden, sluiten zelfs deals met fabrikanten van vizieren, holsters en andere tactische uitrusting. Fabrikanten sponsoren hun materiaal in ruil voor foto's van hun producten in een actieve conflictomgeving.”
Guerillatraining
Het risico op radicalisering en rekrutering buiten het Midden-Oosten beperkt zich niet enkel tot het jihadisme. Ook vrijwilligers die tégen IS vechten kunnen radicaliseren. Zo bevinden zich extreemrechtse activisten onder de anti-IS-strijders. Maar evenzeer heb je strijders die bijvoorbeeld lid zijn van de Spaanse Reconstrucción Comunista, een verbannen Marxistisch-Leninistische partij waarvan de leider een celstraf uitzit wegens het bezit van explosieven en rekrutering voor de Koerdische Arbeiderspartij PKK. Door mee tegen IS te vechten kunnen zij kennis van guerrillaoorlogvoering en explosieven opdoen, wat hen later in het Westen van pas kan komen.
Op beleidsniveau is er nog onvoldoende aandacht voor het fenomeen, meent De Craemer. "Een strategie rond vrijwilligers die tegen IS vechten is in die zin quasi onbestaande. Tot op heden werd nog niet besloten om hen formeel op te volgen. Of zoals een Amerikaanse vrijwilliger het formuleerde: ‘Zolang je in de juiste richting schiet, malen overheden er niet om'.
Simon De Craemer is geselecteerd voor de longlist van de Vlaamse Scriptieprijs 2017. De volledige lijst kan je raadplegen op www.scriptieprijs.be.