Oude vulkanische regio nabij Belgische grens toch niet uitgedoofd

De Vulkaan-Eiffel is een Duitse regio die zich kenmerkt door oude vulkanische activiteiten die nog steeds in het landschap te zien zijn. Kraters, natuurlijke gassen en maren (een meer in een krater) doen herinneren aan vulkaanuitbarstingen waarvan de laatste zo'n 11.000 jaar geleden plaatsvond. Veel wetenschappers namen aan dat vulkanische activiteit in de regio niet meer mogelijk was, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat de regio toch actiever is dan gedacht.

Aardoppervlak komt snel naar boven

In de studie gepubliceerd in de Geophysical Journal International stellen de geologen dat het aardoppervlak in de Vulkaan-Eifelregio zich vervormt. Het zou zo lichtjes naar boven komen en ook horizontaal uitgerekt worden. Dat laatste is volgens de auteurs "een totaal nieuwe ontdekking". Corné Kreemer, hoofdauteur van de studie, vertelde aan Newsweek dat de gemeten vervormingen wel degelijk een nieuw fenomeen zijn. "Uit onze resultaten blijkt dat de regio veel sneller omhoog komt dan in de voorbije 800.000 jaar”, klinkt het.

De maximale opheffing van het aardoppervlak die door het onderzoek werd gedetecteerd is één millimeter per jaar. Dat lijkt voor leken weinig, maar volgens Kreemer is dat "geologisch gesproken snel".“Er waren eerder al aanwijzingen dat het gebied omhoog ging, vooral in België, maar die studies hadden een beperkt bereik en er was veel debat over wat het betekende. Zagen we een regionaal signaal of gewoon lokale instabiliteit?” klinkt het. De waargenomen vervormingen zijn echter uniek voor 'stabiel Europa'.

"Er broeit iets"

De auteurs lijken door hun bevindingen dus bijna zeker te zijn van nieuwe vulkanische activiteit in de regio die voordien uitgedoofd werd verklaard. Ze stellen dat die vervormingen van het aardoppervlak het resultaat kunnen zijn van de druk van de vermeende Eiffel-mantelpluim - een opwaartse stroming van heet, vast gesteente van de mantel van de aarde naar het aardoppervlak. Seismologen vermoeden dat die mantelpluim verantwoordelijk was voor de oude vulkanische activiteit die de regio tot duizenden jaren geleden gevormd heeft. Of de mantelpluim nu nog actief is, is tot op heden dus nog steeds voer voor discussie - één die door het onderzoek net nieuwe argumenten gekregen heeft.

In een studie die vorig jaar werd gepubliceerd, ontdekten de geologen al dat er zich kleine aardbevingen plaatsvonden onder de Laacher See, het grootste maar (kratermeer) in de regio. Die zouden verklaard kunnen worden door verplaatsingen van vloeistof, mogelijk magma, onder de aarkorst. Corné Kreemer is dan ook duidelijk: “Als je de puntjes met elkaar verbindt, lijkt het duidelijk dat er iets broeit in het hart van Noordwest-Europa”.

Kans op natuurramp niet groot

Vulkaanuitbarstingen en aardbevingen: is er reden tot paniek? "Het risico op vulkanische activiteit kan op lange termijn inderdaad verhogen in de regio", zegt Kreemer. Maar dat betekent volgens haar niet dat de kans groot is dat we snel - of zelfs ooit - met een dergelijke natuurramp te maken zullen krijgen. De geologen zullen de regio in ieder geval blijven monitoren op potentiële risico's te kunnen inschatten.