Oxford-vaccinontwikkelaars maakten fout in dosering, maar die draaide opmerkelijk goed uit

Het coronavaccin van de universiteit van Oxford en AstraZeneca is 62% effectief bij een dubbele volledige dosis, en tot 90% effectief wanneer eerst een halve dosis en vervolgens een tweede, hele dosis wordt toegediend. Dat kondigden wetenschappers gisteren aan. De ontdekking dat een eerste halve dosering de werkzaamheid van het vaccin verhoogt kwam er echter louter toevallig.

“De reden dat we die halve dosis hadden, is serendipiteit (een onbedoelde vondst van iets nuttigs terwijl men op zoek was naar iets anders, nvdr)”, verklaarde Mene Pangalos, hoofd van AstraZeneca's afdeling voor biofarmaceutisch onderzoek en ontwikkeling, aan Reuters. De wetenschappers maakten een menselijke fout en dienden slechts een halve dosis toe.

Verklaring

De universiteitsonderzoekers van Oxford ontdekten eind april er iets niet pluis was toen de verwachte neveneffecten zoals vermoeidheid, hoofdpijn of pijn aan de arm milder waren dan verwacht. "Dus zijn we terug gaan kijken en gaan controleren... en we ontdekten dat ze de dosis van het vaccin met de helft hadden onderberekend", zei Pangalos. Een kleine groep van 3000 proefpersonen kreeg dus per ongeluk slechts de helft van de voorziene dosis toegediend.

De wetenschappers besloten de proef niet stop te zetten, maar gingen door. De tweede dosis, dit keer een volledige, werd zoals gepland een maand later toegediend. Wat bleek? De 3000 proefpersonen die eerst een halve dosis van het vaccin hadden gekregen waren voor 90% beschermd tegen het coronavirus. Bij de proefpersonen die twee volledige dosissen hadden gekregen was de werkzaamheid slechts 62%.

AFP / J. Saget

Een sluitende verklaring voor waarom die halve dosis nu betere bescherming biedt, is er niet meteen. Wetenschappers vermoeden echter dat het immuunsysteem zo op een andere manier getriggerd wordt. "Het is mogelijk dat het immuunsysteem beter op gang wordt getrapt door eerst een klein beetje en vervolgens veel meer van het vaccin toe te dienen", zegt onderzoeksleider Sarah Gilbert van Oxford aan The Guardian. Verder onderzoek is echter nog nodig om de resultaten te bevestigen. Het vaccin moet ook nog worden goedgekeurd.

Makkelijker en goedkoper dan concurrenten

Het vaccin van Oxford en Astrazeneca is met 62% effectiviteit bij twee volledige dosissen en 90% effectiviteit bij anderhalve dosis in totaal dus 70% werkzaam. Dat lijkt weinig in vergelijking met de resultaten van andere vaccins (95% werkzaamheid bij Pfizer/BioNTech en Moderna), maar is volgens viroloog Johan Neyts (KULeuven) nog meer dan voldoende.

Bovendien heeft het enkele voordelen ten opzichte van zijn concurrenten. Het vaccin van Oxford kan bij normale koelkasttemperaturen worden bewaard in plaats van bij extreme vriestemperaturen zoals dat van Pfizer. Dat maakt het transport heel wat makkelijker. Ook het prijskaartje is heel wat lichter: zo'n 3 euro per dosis versus ongeveer 20 euro per dosis bij de concurrenten

De EU reserveerde al 400 miljoen doses bij AstraZeneca, waarvan er 7,5 miljoen zijn bestemd voor België. In totaal kunnen dus 3,75 miljoen landgenoten geholpen worden met het coronavaccin van Oxford. Indien er slechts anderhalve dosis toegediend moet worden, kunnen er echter 5 miljoen Belgen worden gevaccineerd. Bovendien ben je met die dosering dus mogelijk beter beschermd.