Randy Newman: "Als ik meer liefdesliedjes had gemaakt, woonde ik in een groter huis"

"Ik ben door de jaren heen blijven optreden en heb ook wat scores voor films geschreven. Ik ben dus best bezig geweest en blijven werken aan eigen songs. Ik had geen welbepaald concept voor ogen maar gaandeweg merkte ik wel dat er raakvlakken ontstonden tussen verschillende songs. Al is er in mijn werk nooit één bepaalde stem die de volledige waarheid bevat. Het is vaak puzzelen en verschillende karakters hebben ook hun eigen verhaal binnen een song. Maar ik geloof sterk dat mijn publiek uit intelligente mensen bestaat die begrijpen waarover het gaat."

Newman is duidelijk in een goede bui en geniet zichtbaar van de diensten van een luxehotel in hartje Brussel. Begrijpelijk want hij heeft de nacht voornamelijk op een luchthavenbank in Berlijn doorgebracht.

"Er was een storm en heel wat vluchten werden uitgesteld of vertraagd. Taxidiensten werden overstelpt met aanvragen van gestrande reizigers, pure chaos. Het leek ons beter van gewoon ter plekke af te wachten tot we naar Brussel konden. Ik ben er nu, maar (lachend) mijn bagage is vermist. Mijn assistent is al wat nieuwe kleren aan het kopen en enkele hygiënische ‘essentials'. Het komt wel goed en (grijns) deze jongen heeft vanmiddag zijn schoonheidsslaapje al gehad."

Goede loodgieter

"Tijdens het werken aan deze plaat gingen mijn gedachten vaak terug naar mijn eerste titelloze album uit 1968. Ik vroeg me af wat ik zou geworden zijn mocht ik songs zijn blijven schrijven zoals ‘Davy The Fat Boy'. Waarschijnlijk een goede loodgieter, want ik besefte toen dat zware orkestraties niet meteen mijn ding waren. En als zeer beperkte zanger was het een ramp om tegen zo'n muzikaal geweld op te boksen. Ik besloot het een pak simpeler aan te pakken en mijn instinct te volgen. (lachend) Een instinct dat het heerlijk vond om elke commerciële logica van de baan te vegen. Ik doe dit nu al meer dan zestig jaar maar echte hits à la ‘Short People' of Toy Story's ‘You Got A Friend' kan je op één hand tellen. Een tegendraadse natuur dus die er wel voor gezorgd heeft dat ik al decennialang meedraai."

In de bijbehorende bio stelt Newman dat ‘Dark Matter' als een stap voorwaarts aanvoelt. Dat je ondanks al je muzikale en lyrische kennis nog steeds onontgonnen terrein kan betreden, laat een mens verder dromen.

"Het voelt als een godsgeschenk aan. Ik had het als jonge artiest nooit voorspeld want je zat toen in een industrie die veronderstelde dat je je beste werk voor je dertigste zou schrijven. Daarna was het voer voor bejaarden. Het domme is dat ik dat een tijdje heb geloofd waardoor ik een hele periode verlamd ben geweest als songschrijver. Ondertussen weet ik beter en geniet ik volop van wat ik doe. Maar niets is vanzelfsprekend en ik blijf alles in vraag stellen. Dan heb je hulp nodig en daarom heb ik opnieuw samengewerkt met vertrouwde namen, met Mitchell Froom en mijn goede vriend Lenny Waronker als producers. Lenny gaf me als eerste een kans toen hij nog Warner Bros. leidde en is in mij blijven geloven. Mitchell is van onschatbare waarde geweest doorheen de jaren en ook nu weer. Hij heeft me echt bij de les gehouden wanneer ik voor de zoveelste keer duizend en één verschillende paden wilde bewandelen. Een goed idee is een zegen voor een songschrijver en de start van een mooi verhaal. Het gevaar schuilt echter in alle keuzes die je kan maken als songschrijver. Voor je het weet ben je verdwaald en heb je een leidende hand nodig. (lachend) Zelfs op mijn leeftijd."

Op het verkeerde been

‘Dark Matter' heeft dan ook heel wat te bieden. Zoals de meer dan acht minuten durende opener ‘The Great Debate', rijkelijk voorzien van filmische orkestraties en komische lyrics met een zeker musicalgehalte. Newman treedt op als moderator tussen de met gospel gelardeerde gelovigen en de muzikaal eerder uitgebeende rationele jongens terwijl hij zichzelf opwerpt als atheïst.

"Ik heb al eerder de opmerking gekregen dat mensen het vreemd vinden dat ik mezelf ontleed en prijsgeef terwijl ik eerder de neiging heb om de stem van een personage te vertolken. Maar ook hier is er geen welbepaalde waarheid. En ik hou er best van mensen op een verkeerd been te zetten. Zo mag ‘On The Beach' klinken als een luchtige swing, onderhuids is het een nummer over de gevolgen van een burn-out. Hetzelfde voor ‘It's A Jungle Out There'. Opgewekt aan de buitenkant maar donker en paranoïde aan de binnenkant."

Verrassend, speels en bij momenten bombastisch ‘over the top' klinkt dan weer ‘Putin', inclusief een Vladimir Girls Choir.

"Ik had ook een muzikale spotprent van Trump kunnen maken maar dat lag te veel voor de hand. Met verwondering en plaatsvervangende schaamte keek ik naar die beelden van Poetin in bloot bovenlijf, Poetin met een geschoten beer, Poetin op een tractor... Zo hilarisch dat ik er wel een song over moest schrijven. Ik heb het nog met een zekere subtiliteit geprobeerd maar tevergeefs, je mag die man ook niet te veel eer aandoen. Mijn meer subtiele kant heb ik dan maar verwerkt in ‘Brothers' waarin ik een imaginair gesprek opzet tussen John Kennedy en zijn broer Bobby net voor de bijna-invasie van de Varkensbaai in 1961. John zoekt hier een goede reden voor een inval en laat zich vooral bezorgd uit over de Cubaanse zangeres Celia Cruz. Uit liefde voor haar stem, muziek en persoon zou een reddingsmissie best zin hebben."

Wat je meteen naar de meer sentimentele Newman brengt. Zo hakt hij er diep in op ‘Lost Without You' waarin een gezin door de ogen van de vader afscheid neemt van een stervende moeder. Maar de meest verrassende song is toch wel ‘She Chose Me' waarin een man zich afvraagt waarom zijn vrouw voor hem koos.

"Ik ga niet antwoorden op de vraag of het al dan niet autobiografisch is maar het is wel een doorleefde en pure lovesong. Ik heb tijdens mijn carrière maar zeer weinig echte liefdesliedjes geschreven. En dit is een schaamteloos exemplaar. (lachend) Had ik er zo meer geschreven dan had ik waarschijnlijk in een groter huis geleefd. Maar spijt, nee dat niet."

Dirk Fryns

‘Dark Matter' is uit bij Nonesuch.