Ruzie kan je relatie redden, als je het goed aanpakt tenminste

Een gemiste afspraak, vuile sokken op de vloer of een ongelukkig geformuleerd mailtje. Op een goede dag kan je daar eens mee lachen, op een slechte dag kan het al snel in ruzie ontaarden. Voor je de schuldige het verbale equivalent van een pak rammel geeft, neem even de tijd om stil te staan bij de volgende vraag: waarom ben ik zo kwaad? In negen van de tien gevallen zijn het niet de sokken die je bloed doen koken, maar wel het gevoel dat je niet gerespecteerd wordt. Een goede ruzie neemt dat gevoel van miskenning weg en herstelt zo de relatie tussen de twee ruziemakers. Dat is in een notendop de boodschap in het nieuwe boek van ruzie-expert Serge Ornelis.

Ruzie als sociaal smeermiddel

“Ruzie is een noodprocedure die je helpt om je emotionele grenzen te beveiligen. Door eens goed kwaad te worden, geef je aan dat iets belangrijk voor je is. Het woord ruzie heeft een negatieve connotatie, maar dat is deels onterecht. Het is een manier om te zeggen: kijk naar mij, kwets mij niet, houd van mij”, legt Ornelis uit. “Daarom is het ook zo ongezond om ruzie te vermijden, een fout die veel mensen maken. Vroeger was ik zelf kampioen in het ontwijken van conflicten. Daar word je niet gelukkiger van, integendeel. Je zal merken dat al die kleine ergernissen zich opstapelen in je ‘emotionele kruitvat' en dat je dan op een gegeven moment buitenproportioneel kwaad wordt. Je grijpt beter in voor het zover is.”

Maar hoe doe je dat op een effectieve manier, dat ingrijpen? Ook daar heeft Ornelis enkele tips. “Begin met het benoemen van het echte probleem op een niet beschuldigende manier. Een voorbeeldje kan dit verduidelijken. Stel dat ik met mijn vrouw heb afgesproken om 's avonds naar de film te gaan. Zij is dat echter vergeten en heeft intussen al met haar vriendinnen afgesproken. Iets wat ze moeilijk kan verzetten. Het is dan verleidelijk om tegen haar uit te vliegen: je vergeet altijd alles, waarom zet je nooit iets in je agenda, enzovoort. Maar daarom ben ik eigenlijk niet boos. Ik ben boos omdat ik me miskend voel. Het is dus belangrijk om het vooral daarover te hebben. Let er verder ook op dat je de andere persoon niet gaat kwetsen, overtroeven, bedreigen of beschuldigen. Als dat door je emoties toch per ongeluk gebeurt, verontschuldig je daar dan voor”, klinkt het.

Communicatie is pure kunst

De theorie is bedrieglijk eenvoudig, maar de praktijk bewijst het tegendeel. “Goed ruziemaken is een kunst. Eentje die je niet onder de knie krijgt door simpelweg tips toe te passen. Vergelijk het met iemand die leert schilderen. Na elk werk moet je terugkijken en analyseren hoe je het de volgende keer beter kan aanpakken. Zo is het ook met ruziemaken: het kan geen kwaad om je achteraf nog eens af te vragen waarom een gesprek uit de hand gelopen is. Je kan dat zelfs doen samen met de persoon waarmee je ruzie had, al riskeer je dan wel dat je opnieuw in dezelfde discussie verzeild geraakt. Dat heb ik tijdens het schrijven van mijn boek aan den lijve ondervonden”, lacht de auteur.

Web van woede

Veel ruzies ontstaan omdat we ons laten meeslepen door emoties als woede of verdriet. We zijn ook geneigd om te denken dat we weinig of niets kunnen doen om die emoties te veranderen. “Dat klopt deels omdat we ons in een ruzie vaak aangevallen voelen. Daardoor schiet ons reptielenbrein (het deel van onze hersenen dat instinctief reageert, red.) en ons beschermingsmechanisme in actie. Je raakt er als het ware vanzelf van overtuigd dat de andere persoon je bewust heeft willen kwetsen. En zo raak je verstrikt in een web van woede. Het kan helpen om je na die eerste, instinctieve reactie de vraag te stellen: heeft die andere persoon het ook zo bedoeld? Je zal merken dat je een heel ander gesprek krijgt”, aldus Ornelis.

Machtsstrijd

Sommige ruzies worden op den duur een echte machtsstrijd. In zijn boek haalt Ornelis een heel herkenbaar voorbeeld aan: een ruzie tussen ouder en tienerzoon. Terwijl de ouder eist dat de tienerzoon stante pede zijn rommel opruimt, weigert de zoon in kwestie om aan die vraag gehoor te geven. Het resultaat? Een strijd om het eigen gelijk. “Zo'n situatie is vrij uitzichtloos”, legt Ornelis uit. “Hem straffen om zijn ongehoorzaamheid heeft hier geen enkele zin. Het helpt wél om hem te vragen wat ik moet doen om hem toch zover te krijgen dat hij opruimt. Zo streef je opnieuw gelijkwaardigheid na en herstel je dus de relatie.”

Hetzelfde geldt overigens voor leidinggevenden en hun personeel. “Wie zichzelf boven zijn werknemers plaatst, kan eigenlijk enkel verliezen. Als je probeert om gehoorzaamheid af te dwingen via macht, krijg je werknemers die gehoorzamen uit angst. En dat is nefast voor de motivatie. Zodra ze de kans hebben om zich er ongezien gemakkelijk vanaf te maken, zullen ze die kans met beide handen grijpen. Belangrijke beslissingen neem je best in overleg, dan heb je de grootste kans dat ze gevolgd worden”, besluit de communicatie-expert.

Mare Hotterbeekx 

Wie is Serge Ornelis?

De Antwerpse Serge Ornelis is al 25 jaar trainer in communicatie, conflicthantering en leiderschap. Over die thema's geeft hij lezingen en workshops in tal van bedrijven. ‘Met slaande deuren – De kunst van goed ruziemaken' is zijn tweede boek.

Serge Ornelis, Met slaande deuren – De kunst van goed ruziemaken, Angèle,190 p., 19,99 euro